Będące chlubą polskiego przemysłu precyzyjnego, produkowane przez jedną dekadę zegarki w Błoniu, mają swoją ciekawą i frapującą historię.Zaczyna się ona decyzją o zakupie licencji na produkcję zegarka.
Co nie może dziwić, biorąc pod uwagę czas zakupu - licencjodawacą był oczywiście Związek Radziecki. Równocześnie trzeba zaznaczyć, że przemysł zegarkowy u naszego sąsiada był już w tamtym czasie na wysokim poziomie, a "wycyganiona" - bo zdobyta fortelem negocjatorów licencja, dotyczyła wówczas nowoczesnego i potencjalnie możliwego do rozwoju mechanizmu Kirowskije.
Licencja na mechanizm Kirowskije została zakupiona w roku 1956.
Początkowy okres produkcji jest wspominany przez ówczesnych pracowników Błonia z wielką dumą wynikającą z uruchomienia tej pionierskiej i niezwykle interesującej produkcji. Po raz pierwszy i jak dotychczas jedyny doszło w Polsce do fabrycznej produkcji zegarków mechanicznych. Temu wydarzeniu towarzyszyło wielkie zainteresowaniu każdego rodzaju mediów i „publiczności”,
Okres ten obejmuje także zapowiedź produkcji własnego, choć licencyjnego mechanizmu.
Udało się!
"Dnia 30. listopada 1961 roku, dwa tygodnie przed wyznaczonym terminem inżynier Kazimierz Żelazkiewicz podał dyrektorowi, inżynierowi Henrykowi Banaszyńskiemu paletę z dziesięcioma zegarkami, ostatnimi z wykonanej partii ponad 1000 sztuk zegarków z części własnej produkcji...." /Kazimierz Żelazkiewicz - wspomnienia/
Dalej trzeba "głośno krzyczeć" o szkodliwości typowo politycznej, wymuszonej najprawdopodobniej przez "naszych przyjaciół" decyzji powodującej zaprzestanie produkcji własnych mechanizmów. W jej wyniku entuzjazm znikł, zainteresowanie mediów także. Została wieloletnia produkcja dość monotonnych stylistycznie zegarów z mechanizmami składanymi z importowanych części. Trzeba jednak zauważyć, że nawet tego rodzaju produkcja i tak pozostawała ewenementem w polskim przemyśle precyzyjnym, a zebrane doświadczenie pozwoliło zakładowi w Błoniu produkować inne, wysokiej jakości urządzenia.
Można powiedzieć, że zakończenie produkcji zegarków przeszło niezauważenie, choć z drugiej strony, ostatni, odróżniający się stylistyką od do tamtej pory produkowanych zegarków, limitowany model – Blonex Antymagnetyczny, dzięki swojej wyjątkowości stał się doskonałym tego zakończenia produkcji akordem.
Ten zegarek i jego niezwykły mechanizm zostały opisane na portalu w opracowaniach:
Oficerski Blonex
i
Pierwsza polska zegarkowa limitacja - Blonex Antymagnetyczny 1969
Wydaje się że po tym fakcie polskie zegarki z Błonia poszły w zupełne zapomnienie.
Wpływ na taką sytuację miała dawna polityczna decyzja i spowodowane nią późniejsze milczenie mediów, a także wynikający z nich brak szerszej wiedzy o zegarkowej produkcji. Czasy przemian politycznych i postęp techniczny obrazowany rozprzestrzenieniem się elektroniki użytkowej i przemysłowej także nie powodował pobudzenia zainteresowania się tego rodzaju przeszłością.
Dyskusja o polskich zegarkach z Błonia pojawiła się wraz z powstaniem forum dyskusyjnego Klubu Miłośników Zegarów i Zegarków i dzięki amatorskiej stronie internetowej o tych zegarkach.
Szerokie zainteresowania „błoniakami” wywołała wystawa „Przystanek: Zegarek” zorganizowana w warszawskim salonie odCzasudoCzasu w Złotych Tarasach i będąca jej efektem książka autora niniejszego opracowania - Władysława Mellera: „Przystanek: Zegarek. Zegarki i przystawki balansowe z Błonia”.
Dzisiaj zegarki z Błonia mają liczną rzeszę swoich sympatyków. Są one kolekcjonowane, a ich zbiory obejmujące różnorodne modele są dumą swoich właścicieli.
W zbiorach znajdziemy egzemplarze popularne, a także unikatowe, a o atrakcyjności każdej z kolekcji świadczy też stan zachowania eksponatów.
We wskazanej powyżej książce znalazł się rozdział o zegarkach z polskim mechanizmem. W tej części opracowania wylistowane zostały też pierwsze cztery znane wówczas takie zegarki z Błonia. W podsumowaniu tamtego rozdziału zasugerowano potrzebę powstania elektronicznej wersji katalogu prezentującego zbiór znajdujących się na rynku zegarków z Błonia z polskim mechanizmem.
Dopiero niedawno, w formie zgodnej z sugestią przekazaną przez autora niniejszego opracowania powstał "Album polskich zegarków. Zegarki z mechanizmami własnej produkcji ZMP Błonie".
Poniżej, pozwalamy sobie przedstawić katalog obejmujący informacje o istniejących zegarkach z Błonia, z polskim mechanizmem, który w miarę przekazywania informacji i fotografii postaramy się uzupełniać.
Numeracja pozycji w Katalogu jest zgodna z czterocyfrowymi końcówkami numerów płyt nośnych mechanizmu.
Możemy mieć tylko nadzieję, że liczba przedstawionych w naszym Katalogu zegarków i ich ilustracji będą rosły szybko, w miarę pozyskiwania informacji o tych wyjątkowych wyrobach z Błonia.
Osoby posiadające w swoich zbiorach zegarki z Błonia z mechanizmem polskim i chcące umieścić informację o swoim egzemplarzu (z podaniem właściciela zegarka lub bez takiej informacji), proszone są o kontakt z redakcją portalu Zegarki i Pasja - redakcja (@) zegarkiipasja.pl
Wszystkim zainteresowanym tymi konkretnymi zegarkami i podziwiającym powyżej prezentowane eksponaty, równocześnie polecamy opracowanie o charakterystycznych cechach polskiego mechanizmu zatytułowane: „Polski mechanizm w polskich zegarkach z Błonia”,
Wszystkie informacje o błońskich wyrobach na łamach portalu Zegarki i Pasja pojawiają się w wydzielonym dziale zatytułowanym: Zegarki Błonie 1958- 1968.
Władysław Meller