Balans

Balans - element pełniący funkcję regulatora w zegarku naręcznym, koło zamachowe ze sprężyną zwrotną. Regulator oraz urządzenie napędowe są wspólną cechą wszystkich zegarków mechanicznych. Energia pochodząca ze sprężyny napędowej poprzez przekładnie zębate i wychwyt (wychwyt)  dostarczana jest do regulatora celem podtrzymania jego drgań. Oprócz regulatorów balansowych w zegarkach można wykorzystać regulatory wahadłowe, kamertonowe (zegar kamertonowy), kwarcowe (kwarc, zegarek kwarcowy), a także atomowe (atomowy zegar).  

Balans to element w postaci masy, najczęściej w kształcie koła, obracający się wokół własnej osi i wykonujący wokół niej ruch obrotowy zwrotny pod działaniem momentu sprężyny zwanej włosem (pierwsze włosy wykonane były z naturalnej szczeciny, stąd wzięła się nazwa i pozostała w użyciu do dziś). Regulator balansowy ze sprężyną zwrotną spiralną wynalazł w 1675 roku Christiaan Huygens, ale niezależnie wynaleziony został w tym samym czasie we Francji i Anglii.

Po zastosowaniu wahadła i balansu jako regulatorów zegarowych polepszała się znacząco dokładność pomiaru czasu. Niedokładność ówczesnych zegarów mechanicznych kształtowała się dla zegarów wahadłowych: ok. 10 s/dobę, dla balansowych: ok. 60 s/dobę. Początek XX wieku i udoskonalenia rozwiązań regulatorów balansowych doprowadziły do osiągnięcia błędu pomiaru czasu na poziomie 0,1 s/dobę dla najdokładniejszych chronometrów z napędem sprężynowym.

Wyróżniamy kilka rodzajów balansu, takich jak balans aerodynamiczny czy balans kompensacyjny.