Rok przestępny to swego rodzaju wydarzenie. Zdarza się raz na cztery lata i daje nam do dyspozycji cały dodatkowy dzień. Wszyscy mniej więcej wiemy z czego wynika taka sytuacja. Jednak bardzo często to, co wydaje się proste w codziennym życiu, przecież w kalendarzu na papierze dodać jedno okienko z dodatkowym dniem jest bardzo prosto, już w przypadku funkcji wskazań wiecznego kalendarza w zegarku wcale takie proste nie jest. Ta wspomniana komplikacja konstrukcji mechanizmu sama w sobie jest dużym wyzwaniem dla zegarmistrzów i konstruktorów, a następujący co 4 lata rok przestępny jest dodatkowym utrudnieniem. Dlatego zadania tworzenia i oferowania zegarków z takimi komplikacjami podejmują się tylko najlepsi w branży.
Chyba nie zaryzykuję zbytnio kiedy napiszę, że firma A. Lange & Söhne jest jedną z najlepszych wśród najlepszych, a wykonanie komplikacji konstrukcji w postaci wiecznego kalendarza jest jedną z wizytówek tej manufaktury.
Niemiecka firma A. Lange & Söhne, która jest w pewnym sensie spadkobiercom dawnej, istniejącej do II Wojny Światowej firmy zegarmistrzowskiej o tej nazwie, dziś słynie z niesamowitej wręcz jakości wykonania zegarków, oraz stosowania w nich wielkich komplikacji, między nimi właśnie modeli z wiecznym kalendarzem.
Od 2001 roku firma ta wprowadziła na rynek osiem zegarków, które oferują właśnie takie wskazania. I jeszcze więcej w temacie: ta saksońska manufaktura opracowała zupełnie inne techniczne podejście do mechanizmu wiecznego kalendarza, o czym za moment.
Rok 2020 to początek kolejnej dekady XXI wieku. Jednak dla miłośników zegarmistrzostwa to także kolejny, pojawiający się co 4 lata rok przestępny. Oznacza to nie tylko okazję na huczną imprezę urodzinową u wszystkich urodzonych 29 lutego, ale także wyzwanie dla konstrukcji zegarków zaopatrzonych w wieczny kalendarz, odróżniany właśnie dzięki takiej możliwości od prostszej opcji rocznego, pełnego kalendarza.
Oczekiwanie na zmianę rozpoczyna się w Sylwestra, bo już o północy prezentowane zwykle za pomocą cyfr na małej subtarczy lub w okienku wskazanie roku przestępnego zmienia się z 3 na 4, czyli właśnie na rok dłuższy o jeden dzień. Od tego momentu mamy do czynienia z okresem, w którym to wielka komplikacja zegarmistrzowska może wreszcie wykazać się swoimi możliwościami. To tylko jeden dzień – chodzi przecież o poprawne przejście z 28 na 29 lutego, a później przejście do 1 marca. To może wydawać się proste.
Jeden dzień, jeden „skok”. Ale jest to ogromne wyzwanie techniczne w wypadku mechanizmu zegarka mechanicznego. Wymaga opracowania mechanicznego układu, który odwzorowuje różne czasy trwania wszystkich 48 miesięcy w całym czteroletnim cyklu.
Standardowo, o ile cokolwiek w tak dużym wyzwaniu możemy nazwać standardowym, to zadanie jest obsługiwane przez koło z 48 wycięciami, które odpowiadają różnym czasom 48 miesięcy w czteroletnim cyklu obejmującym trzy lata regularne i rok przestępny. Podczas gdy koło obraca się tylko raz na cztery lata, wycięcia i stopnie są próbkowane za pomocą dźwigni.
Zagłębienie na dźwignie jest tym większe, im szybciej mechanizm przełącza się na pierwszy dzień następnego miesiąca. Cztery najgłębsze wycięcia odpowiadają czterem miesiącom luty. Przy bliższym spojrzeniu widać, iż jedno zagłębienie jest nieco płytsze.
To właśnie ono odpowiada za luty roku przestępnego. Mechanizm dzięki temu rozpoznaje różne długości miesięcy przez cały wiek. Korekta jest konieczna tylko w latach 2100, 2200 i 2300, które według kalendarza gregoriańskiego nie będą latami przestępnymi.
Wspomnianych siedem z ośmiu wyrafinowanych zegarków A. Lange & Söhne z wiecznym kalendarzem i szeroką paletą innych komplikacji opiera się na tym, można powiedzieć tradycyjnym rozwiązaniu. Jednak model Lange 1 Perpetual Calendar Tourbillon oparty jest na innym, innowacyjnym podejściu.
Innowacje wprowadzane w zakresie komplikacji jaką jest wieczny kalendarz są niezwykle trudne do realizacji. Jest to jedna z najbardziej tradycyjnych komplikacji konstrukcji mechanizmu, której korzenie sięgają XVII wieku, kiedy to angielski zegarmistrz Thomas Mudge wykonał pierwszy zegarek z wiecznym kalendarzem.
Najwcześniejsze zegarki kieszonkowe Lange z wiecznym kalendarzem, a także wskazaniem daty Księżycowej, pochodzą z końca XIX wieku. Zatem – wydaje się – że wszystko w tej dziedzinie zostało już wynalezione. Ameryka odkryta, koło wynalezione…
Niezrażeni tym projektanci mechanizmów w A. Lange & Söhne wyznaczyli nową ścieżkę w projektowaniu wskazań wiecznych kalendarzy. Opracowany w 2012 roku model LANGE 1 TOURBILLON PERPETUAL CALENDAR postawił ich przed niemal niemożliwym zadaniem harmonijnego zintegrowania mnogości wskazań kalendarza z architekturą wskazań prezentowanych przez model Lange 1, bez wpływu na asymetryczny układ nienakładających się tarcz. Układ ten jest przecież wizytówką tego flagowego modelu marki.
Jego kluczowym elementem jest opatentowany, peryferyjny pierścień miesiąca, który stanowi zupełnie nowy sposób wskazania miesiąca.
Miesiące nie są wskazywane na dodatkowej tarczy czy okienku, a na umieszczonym na krawędzi tarczy pierścieniu z nadrukowanymi nazwami miesięcy, z których właściwy odczytujemy pod okienkiem roku przestępnego. Zastąpiono tradycyjny mechanizm, w którym miesiąc jest przesuwany za pomocą zębatego koła. Jednak nowatorskie rozwiązanie nałożyło nowe wyzwania na projektantów, którzy musieli znaleźć sposób na natychmiastowe obrócenie dużego pierścienia o 30 stopni przy przejściu na nowy miesiąc. To obrazowo mówiąc, o wiele dłuższa droga dla skoku.
Przyrost ten jest około cztery razy dłuższy niż w przypadku bardzo lekkiego i znacznie mniejszego koła stosowanego w standardowym mechanizmie wskazań miesięcy. Poszukiwano alternatywnego rozwiązania napędowego, które mogłoby przyspieszyć ruch koła z miesiącami. Pierścień miesiąca napędzany jest więc przez wewnętrzną zębatkę, naciętą na jego krawędzi skierowanej do środka tarczy.
Wykonywany jest jeden w roku obrót wokół własnej osi. Wewnętrzna krawędź koła zębatego ma kontur obwodowy z falistymi wgłębieniami. Sprężynowa dźwignia próbnika przesuwa się wzdłuż tego konturu i jest odchylana o wielkość odpowiadającą głębokości odpowiedniego wgłębienia. Im bardziej jest odchylany, tym krótszy miesiąc. W lutym element dźwigni próbnika miesięcy styka się próbnikiem pod tarczą cyklu czteroletniego, co jest sygnałem dla mechanizmu czy jest to rok z 28 dniami w lutym, czy rok przestępny z 29 dniami. Dzięki zupełnie nowemu podejściu udało się wprowadzić innowację do funkcjonującej już kilkaset lat komplikacji.
Jednocześnie bardzo atrakcyjnie i klarownie wskazywane są miesiące. Udało się zachować ikoniczny styl modelu Lange 1 z charakterystycznym ułożeniem na tarczy, które był niejako impulsem do opracowania nowych rozwiązań w zakresie wiecznego kalendarza, a także natychmiastowe „przeskakiwanie” wskazań, w które wyposażony jest ten wspaniały zegarek.
W ramach kolekcji do wyboru są trzy wersje modelu LANGE 1 TOURBILLON PERPETUAL CALENDAR.
Wariant w kopercie wykonanej z różowego złota i srebrzystą tarczą, zegarek w kopercie z białego złota i szarą tarczą, oraz model jubileuszowy z serii związanej z 25-leciem, w kopercie z białego złota i ze srebrzysta tarczą.
Adrian Szewczyk
INSTAGRAMIE
greenlogic.eu