Użytkownicy zegarków mechanicznych, a także elektronicznych z mechanicznym, analogowym wskaźnikiem (wskazówkami) które posiadają wskazania dnia miesiąca, są przyzwyczajeni do regularnych (zawsze na koniec 28, 29 i 30 dniowego miesiąca) korekt wskazania kalendarza. Wyjątkiem są oczywiście ci z właścicieli, którzy posiadają czasomierz o wyższym stopniu komplikacji konstrukcji mechanizmu (kalendarz roczny, wieczny, lub sekularny).
Tej nocy – z dnia 29 lutego na 1 marca tylko zegarków z wiecznym kalendarzem przestawiać nie będzie potrzeby – TO JEST ICH ŚWIĘTO!!!
Jak działa kalendarz zegarka i dlaczego czasomierze z wiecznym kalendarzem są wyjątkowe?
Wskazanie dnia miesiąca, jest bardzo często stosowanym, dodatkowym wyposażeniem zegarka. O ile w zegarkach elektronicznych dość łatwo jest zaprogramować poprawne wskazania kalendarza, w którym zawsze, niezależnie od długości kolejnych miesięcy i lat przestępnych, wskazania dnia miesiąca są poprawne, to uzyskanie takiego działania zegarków mechanicznych i elektronicznych z mechanicznym wskaźnikiem nie jest wcale proste.
Pomijając wymienione powyżej zegarki elektroniczne, bo... "elektronika potrafi wszystko", warto kilka słów napisać o rozwiązaniach mechanicznych, które wymagają częstej lub sporadycznej korekty kalendarza.
W najprostszych i najpopularniejszych konstrukcjach dzień miesiąca jest prezentowany w cyklu 31 dniowym, a zmiana wskazania daty jest realizowana raz na każde 24 godziny. Jeśli miesiąc jest krótszy, to wymagana jest ingerencja właściciela i manualne ustawienie daty (przesunięcie wskazówek o 24 godziny do przodu) w pierwszym dniu po takim miesiącu. O zegarkach w taki sposób wskazujących dzień miesiąca, w zegarkowym żargonie mówimy, że posiadają "zwykły kalendarz".
W zegarkach o wyższym stopniu komplikacji konstrukcji mechanizmu, w których moduł kalendarza jest „mechanicznie programowany” dla wyróżnienia krótszych i dłuższych miesięcy roku, czy też miesiąca lutego, mamy do czynienia z innymi określeniami.
W zegarku z kalendarzem rocznym (annual claendar), mechanizm jest zaprogramowany na sekwencje 30 i 31 dniowe oraz pary 31 dniowe: grudzień-styczeń i lipiec-sierpień. Miesiącem uniemożliwiającym poprawne działanie wskazań zegarka dłużej niż jeden rok jest wyjątkowy każdego roku miesiąc luty. W zegarkach z rocznym kalendarzem, luty jest zaprogramowany na określoną liczbę dni (np. 30) i z tego powodu 1-go marca wskazania kalendarza muszą być ręcznie skorygowane przez właściciela zegarka. Dla mechanizmu zegarka z kalendarzem rocznym, początek, czy koniec roku nie ma żadnego znaczenia. Liczą się tylko odpowiednio ułożone, powtarzające się sekwencje miesięcy, a korekta wykonywana jest tylko i zawsze raz na rok.
Jeszcze wyższy stopień komplikacji mechanizmu, posiadają zegarki wyposażone w tak zwany wieczny kalendarz (perpetual calendar).
Mechaniczna pamięć takiego zegarka oparta jest na kole zaprogramowanym na czteroletnią sekwencję miesięcy. Oczywiście moduł ten uwzględnia różne długości lutego w latach zwykłych i przestępnych. Dzięki takiemu rozwiązaniu, kalendarz zegarka wskazuje poprawnie dni miesiąca uwzględniając także nieregularny, zwykły i przestępny miesiąc luty.
Wiadomo jednak, że te przestępne, następujące co 4 lata miesiące to nie koniec naszych kalendarzowych nieregularności. Przestępne lata nie następują wtedy, gdy liczba określająca rok jest podzielna przez 100… z wyjątkiem tych, dla których jest ona podzielna przez 400.
Tak więc rok 2000, mimo podzielności przez 4 i równej liczby setek, ze względu na podzielność przez 400, nie był przestępnym i nie zmylił wskazań zegarków z wiecznym kalendarzem. Wiemy, żde nastąpi to dopiero 1-go marca 2100 roku.
Świętując zatem dzień 1 marca jako "Święto zegarka z wiecznym kalendarzem" (bo tylko tego typu zegarki nie zmylą wskazania daty), możemy sobie szczerze życzyć obserwacji takiej pomyłki za... 84 lata.
Doczekamy, czy nie, warto zegarek z wiecznym kalendarzem posiadać!
Do jego zakupu zachęca specjalnie przygotowany film firmy H.Moser & Cie.
Władysław Meller
P.S. Pierwszego marca poprawnie wskażą też oczywiście zegarki z sekularnym kalendarzem, ale… ich na rynku jest niezwykle mało