Zegary Elektryczne i Elektroniczne, to niezwykła książka autorstwa Profesora Zdzisława Mrugalskiego. Powstała ona trochę jako pokłosie zbierania materiałów do innego opracowania – „Historii zegarmistrzostwa w Polsce”. Jak przekazywał Profesor: „… zbierając materiały do „Historii…” uzmysłowiłem sobie, jak wiele różnorodnych rozwiązań wyznaczyło drogę do współczesnych zegarków elektronicznych. Jest ostatni moment, na ich zebranie i opisanie, zanim nie pójdą w zupełne zapomnienie.”
Taką właśnie książką, definiującą i systematyzującą tę gałąź zegarkowej produkcji są: „Zegary Elektryczne i Elektroniczne”.
Poniżej prezentujemy recenzję książki autorstwa dr inż. Wiesława Czerwca – współpracownika Profesora Mrugalskiego z Katedry Podstaw Konstrukcji Przyrządów Precyzyjnych, Wydziału Mechatroniki Politechniki Warszawskiej.
Na początku 2013 roku ukazała się nowa książka prof. Zdzisława Mrugalskiego z dziedziny techniki zegarowej, której treść wypełnia pewną lukę w polskiej (i nie tylko) literaturze zegarmistrzowskiej, traktuje bowiem o rozwoju konstrukcji zegarów elektrycznych, który postępował wraz z rozkwitem elektrotechniki i wykorzystywał jej osiągnięcia.
Jednak przedmiotem zainteresowania autora jest nie tylko aspekt historyczny - przedstawia także najnowsze osiągnięcia w tej dziedzinie, które są wynikiem dążności konstruktorów do budowy coraz doskonalszych urządzeń zegarowych spełniających wymagania, nieraz bardzo wysokie, w różnych dziedzinach techniki i przeznaczonych dla odbiorców o różnych oczekiwaniach. Autor skupia uwagę czytelnika przede wszystkim na rozwiązaniach konstrukcji zegarów. Aspekt historyczny jest tu tłem, które pozwala ocenić intensywność rozwoju tych konstrukcji, zwłaszcza w ubiegłym wieku i współcześnie.
Tematyka jest bardzo obszerna i trudna do przedstawienia w ograniczonej objętości tekstu, zwłaszcza biorąc pod uwagę niezwykłą różnorodność rozwiązań konstrukcyjnych zegarów elektrycznych, z których dziś już wiele jest prawie zapomnianych, a często bardzo ciekawych. Autor uporządkował i sklasyfikował te bardzo różnorodne rozwiązania i ta systematyka znalazła ścisłe odzwierciedlenie w układzie tekstu książki i w spisie treści, niekiedy dość rozbudowanym. Ułatwia to czytelnikowi poruszanie się w tej wieloaspektowej materii opracowania.
Przedstawiono tu bowiem obszerny materiał, wzbogacony licznymi schematami i zdjęciami, pokazujący rozwój zegarów elektrycznych, poczynając od pierwszych prób „zelektryfikowania" zegarów mechanicznych aż po najnowsze rozwiązania atomowych wzorców czasu. Są więc opisane zegary z naciągami elektrycznymi napędów obciążnikowych i sprężynowych oraz napędy bezpośrednie i pośrednie wahadeł i balansów, w tym wyjątkowo wyrafinowane konstrukcje bardzo dokładnych zegarów mechanicznych: astronomicznych wahadłowych i chronometrów balansowych.
Przełomowy wynalazek tranzystora, a następnie produkcja układów scalonych zrewolucjonizowały sposób budowy układów elektronicznych, co umożliwiło także konstruowanie małych zegarków elektromechanicznych i elektronicznych. Wyrafinowanym przykładem takiego mechanizmu był np. zegarek Accutron z miniaturowym oscylatorem kamertonowym.
Równolegle postępowała miniaturyzacja zegarów kwarcowych, od pierwotnych konstrukcji w postaci szaf z wieloma panelami aż do zminiaturyzowanych układów produkowanych współcześnie. Sporo miejsca poświęcono także systemom i zespołom sieci czasu oraz zegarom specjalnym.
Polski czytelnik zapewne doceni troskę Autora o ocalenie od zapomnienia tych fragmentów historii polskiej myśli technicznej, które traktują o - może skromnych w aspekcie globalnym, ale istotnych w skali krajowej - osiągnięciach przemysłu precyzyjnego (był taki w Polsce) w zakresie produkcji zegarów elektrycznych, zwłaszcza domowych i przemysłowych, nie odbiegających jakością rozwiązań konstrukcyjnych i technologią wytwarzania od dobrego poziomu światowego.
Niewątpliwym atutem książki jest widoczna dbałość o przejrzystość i język opracowania, co ułatwia czytanie, wymagającego uwagi tekstu, zwłaszcza opisów budowy i działania mechanizmów.
Książka prof. Zdzisława Mrugalskiego jest bardzo potrzebną publikacją na naszym ubogim w pozycje „zegarmistrzowskie" rynku księgarskim. Powinna znaleźć czytelników zarówno wśród zegarmistrzów pragnących poszerzyć swą wiedzę zawodową, jak i wśród interesujących się techniką pomiaru czasu, a także w coraz szerszym gronie zainteresowanych techniką i sztuką zegarmistrzowską. To właśnie realne wsparcie znawców i kolekcjonerów zegarów, zrzeszonych w Klubie Miłośników Zegarów i Zegarków, przyczyniło się w znacznej mierze do powstania i wydania tej interesującej publikacji. Książka została starannie opracowana pod względem edytorskim przez wydawnictwo Cursor Media, co jeszcze podnosi jej atrakcyjność (została też wydana w formie elektronicznej).
Wydawnictwo Cursor Media, Warszawa 2013, 255 s., l tab., 223 rys., bibl. 101 poz.
Dr inż. Wiesław Czerwiec
Recenzja ukazała się w czasopiśmie: Pomiary Automatyka Robotyka nr 5/2013
08:09 15.04.2015Wiedza
Zegary elektryczne i elektroniczne. Wstęp i recenzja

REKLAMA

OMEGA MEMOMATIC – wyjątkowy czasomierz z alarmem
Manufaktura Omega słynie z wielu przełomowych i technicznie zaawansowanych modeli zegarków, które zapisały się już na stałe w historii zegarmistrzostwa. Konstruktorzy ora ...

Montres EPOS SA - historia marki
Historia marki Epos może nie wydawać się tak długą jak dzieje innych znanych i szeroko rozpoznawalnych Szwajcarskich producentów czasomierzy. Warto jednak zwrócić uwagę n ...

Izochronizm. Impulsy napędowe
Nie tak dawno temu, publikując na naszym portalu materiał na temat izochronizmu układów drgających, co w przypadku mechanicznych zegarów i zegarków dotyczy wahadła i bala ...

Video recenzja: Traser Pathfinder P68 Solar. Nie musisz się o nic martwić
Zapraszamy do obejrzenia video recenzji zegarka Traser Pathfinder P68 Solar marki Traser. Nasz redakcyjny kolega Adrian prezentował ten model niedawno w formie klasycznej ...

Za drzwiami OMEGA House i święto “Her Time” z udziałem Nicole Kidman
Luksusowy Dom OMEGI otwarty na czas Igrzysk Olimpijskich Paryż 2024 jest unikalnym azylem dla gości marki oraz ekscytującą sceną dla wieczornych wydarzeń. Oficjalny Chron ...

Omega Seamaster Diver 300M Bronze Gold. Brązowe złoto i burgundowa luneta
Firma Omega niemal od samego początku swojego funkcjonowania ma bardzo silną rynkową pozycję, a mimo tego ostatnio odnoszę wrażenie, że ta pozycja podniosła się na jeszcz ...

Alpina Heritage Tropic-Proof Handwinding. Zaskakująca i (nie)doceniona premiera 2025
Podczas, gdy wiele zegarków zaprezentowanych na tegorocznych targach Watches & Wonders 2025 w Genewie zdawało się niemal krzyczeć o uwagę - latającym tourbillonem, mister ...

Aviator Swiss Made Heritage Trimeter Chronograph Polska Edycja. Trzy w jednym!
W 2024 roku zegarek jeszcze nadal służy do wskazywania czasu, choć równie często, a może nawet częściej jest elementem outfitu czy też wyrazem statusu materialnego właści ...

Seiko Presage Unglazed Arita Porcelain Dial Limited Edition z unikalną porcelanową tarczą!
Seiko to firma, która zegarkowym w świecie - myślę tu o miłośnikach zegarków - budzi duże emocje. Wynika to z faktu, że wiele osób stawia ją na piedestale, a część uważa, ...

Polski mechanizm archiwalnych zegarków Błonie? Co „mówi” czcionka numeru?
Na płycie głównej każdego z zegarków produkowanych w Błoniu w ubiegłym wieku znajdziemy oznaczenie numeryczne tego właśnie elementu, które jest równocześnie oznaczeniem d ...

Fotografowanie zegarków. Moja pasja i rodzaj pozytywnego uzależnienia
Mówią, że najtrudniej jest zacząć. Pisanie tego tekstu rozpocząłem jakieś dwa - trzy miesiące temu, kiedy za oknami gościł jeszcze śnieg, a pomysły w mojej głowie dotyczą ...

Davosa Argonautic 39 Monochrome Automatic. Nurek w jednej gamie kolorystycznej
Davosa, szwajcarski producent zegarków, regularnie gości na łamach naszego portalu. Oczywiście nic w tym dziwnego, ponieważ marka ta od lat nieustannie się rozwija i dba ...