• Zegarki marki Roamer
  • Zegarki marki Prim
  • Zegarki marki Bulova
  • Zegarki marki G-SHOCK
  • Zegarki marki Aviator Swiss Made
  • Zegarki marki Davosa
  • Zegarki marki Seiko
  • Zegarki marki Oris
  • Zegarki marki Atlantic
  • Zegarki marki Mudita
  • Zegarki marki Tissot
  • Zegarki marki Błonie
  • Zegarki marki Luminox
  • Zegarki marki Rado
  • Zegarki marki Citizen
  • Zegarki marki Grand Seiko
  • Zegarki marki Vostok Europe
  • Zegarki marki Omega
  • Zegarki marki Alpina
  • Zegarki marki Frederique Constant
  • Zegarki marki Ball
  • Zegarki marki Perrelet
  • Zegarki marki Michel Herbelin
  • Zegarki marki Junghans
  • Zegarki marki Certina
  • Zegarki marki Orient
  • Zegarki marki Fiyta
  • Zegarki marki Nomos
  • Zegarki marki Aerowatch
  • Zegarki marki Epos
  • Zegarki marki Orient Star
  • Zegarki marki Eberhard
  • Zegarki marki Victorinox

Epizod 9. Zegarek bazowy - moduł regulacji okresu oscylatora


Tak jak każde produkowane seryjnie urządzenie pracujące w ruchu, tak samo zegarek musi mieć swoje urządzenie regulacyjne. Zmontowane z części wytwarzanych w założonych indywidualnie dla każdej z nich tolerancjach wykonawczym, w całości musi pracować w sposób zgodny z założeniami konstrukcyjnymi. Dla różnych urządzeń, inne mogą być te najważniejsze stawiane każdemu z nich wymogi. W zegarku najważniejszym takim wymogiem jest dokładność działania – precyzyjne odmierzanie upływu czasu.

Tak, jak stwierdzono w poprzednim rozdziale, za dokładność działania urządzenia zegarowego w największym stopniu odpowiedzialny jest oscylator oraz konstrukcja wychwytu. Dla konkretnego rozwiązania, dla dokładności działania regulowany może być tylko okres oscylacji balansu.

Komplikacje konstrukcji. Moduł regulacji
 

Okres balansu wzrasta wraz ze wzrostem jego momentu bezwładności względem osi obrotu (I) i długości sprężyny włosowej (L), oraz maleje wraz ze wzrostem stałej sprężystości materiału z którego wykonano sprężynę włosową (E), jej wysokości (s) i grubości (h). 
Odwołując się do tych zależności widzimy, że dla konkretnie dobranych materiałów, ciężaru balansu i przekroju sprężyny włosowej, możliwość regulacji okresu balansu tkwi tylko w zmianie bezwładności balansu i długości sprężyny włosowej. Jest zrozumiałe, że trudno byłoby rozpatrywać możliwość zmiany stałej sprężystości, grubości, czy wysokości sprężyny włosowej.
 

Jak się jednak okazuje, ten ostatni parametr, był kiedyś także wykorzystywany do zgrubnej regulacji okresu oscylatora. Dla popularnych zegarków kieszonkowych, stalowe włosy balansu w przypadku konieczności ich wymiany były dobierane (z oferowanych na rynku zestawów asortymentowych) indywidualnie dla konkretnego zegarka. Czasami były one także, już uformowane w spiralę, szlifowane przez zegarmistrzów, dla nieznacznego zmniejszenia ich wysokości.

Komplikacje konstrukcji. Moduł regulacji. Kołkowanie włosa
 

Na etapie konstrukcji, zgodnie ze wytycznymi teoretycznymi, wybierane są materiały i przyjmowane parametry geometryczne balansu i włosa. Sprężyna włosowa jest produkowana z odpowiednim zapasem i na etapie produkcji „kołkowana” (zakończenie spirali zaciskane w kołku mocującym) w odpowiednim miejscu, przy montażu w komplet balansowy. Precyzyjna regulacja poprzez zmianę bezwładności balansu, lub długości włosa odbywa się na drodze praktycznej, indywidualnie dla każdego zmontowanego i działającego egzemplarza mechanizmu.

Wydawałoby się, że trudno jest zmieniać moment bezwładności balansu, jednak jak się okazuje, zmiana tego parametru była i jest z powodzeniem wykorzystywana. Regulacja okresu balansu poprzez zmianę jego bezwładności będzie opisana w kolejnych częściach niniejszego opracowania.




Komplikacje konstrukcji. Moduł regulacji


Najprostszym i najczęściej stosowanym, sposobem regulacji okresu balansu, jest zmiana długości roboczej sprężyny włosowej, poprzez specjalny sposób ograniczenia pracy, jej części końcowej zewnętrznego zwoju. Takiemu ograniczeniu służy przesuwka regulacyjna z dwoma kołkami które zamykają miedzy sobą sprężynę, a są osadzone w przesuwnym ramieniu. Poprzez zmianę położenia ramienia, można zmieniać punkt zamknięcia włosa. Stalowa przesuwka wykonana z kołowym otworem, posiada rozcięcie na obwodzie i dzięki temu, jest mocowana sprężyście na oprawie górnego kamienia łożyskowego balansu.

Komplikacje konstrukcji. Moduł regulacji

Przy obrocie ramienia przesuwki, ulegają zmianie długości „czynnego” i „biernego” odcinka sprężyny włosowej. W czasie pracy mechanizmu, bierny odcinek sprężyny włosowej podlega skręcaniu i rozprężaniu, tylko w ograniczonym zakresie na jaki pozwala odległość między kołkami regulatora.

Komplikacje konstrukcji. Moduł regulacji

Dla komfortu, regulację przeprowadza się zwykle za pomocą przeciwległego, wydłużonego ramienia przesuwki. Manualny przesuw ramienia przesuwki regulacyjnej spoczywającego na mostku balansu, powoduje przesunięcie ramienia z kołkami obejmującymi sprężynę włosową. Inne bardziej precyzyjne metody zmiany położenia przesuwki, będą opisane w dalszej części tego opracowania. W popularnych kieszonkowych zegarkach z wychwytem cylindrowym, ramię przesuwki było ukształtowane w taki sposób, że wystając poza wewnętrzny dekiel koperty umożliwiało prowadzenie regulacji przez samego właściciela zegarka. W taki sposób wykonana przesuwka regulacyjna otrzymała popularną nazwę „rukier”

Komplikacje konstrukcji. Moduł regulacji


Tak o zbyt nerwowym używaniu rukiera w zegarku (a nie jak dziś czytając można byłoby sądzić w gospodarce) pisał poeta już w roku 1907:

…Tak, tak! To rzecz znajoma; dzisiaj w całym świecie
Taka sama niepewność wszystkich ludzi gniecie,
W każdym państwie i kraju – nie wiem z jakiej racji,
Panuje dziś gorączka ciągłej regulacji,
To w tył to naprzód pchają bez żadnej przyczyny
Rukiery i wskazówki – ze szkoda machiny. …

/Kajetan Kraszewski, U zegarmistrza, Tygodnik Ilustrowany 1907
 

W naszym bazowym mechanizmie, dysponujemy regulacją dokładności chodu za pomocą przesuwki, z przeciwramieniem pozwalającym na prostą, manualną zmianę jej położenia.


Władysław Meller


Publikacje współtworzące dotychczasową całość tego opracowania: https://zegarkiipasja.pl/wiedza/komplikacje-konstrukcji-mechanizmow

 


 


Tissot - Premium

REKLAMA

Zegarek dla nastolatka i… stulatka

Zegarek dla nastolatka i… stulatka

ZEGARKI I PASJA NA YOUTUBE

SEIKO 420

REKLAMA

Sector 420

REKLAMA

Atlantic 420

REKLAMA

Janeba Oris 420

REKLAMA

Greenlogic 420

REKLAMA

Frederique Constant 420

REKLAMA

Epos 420

REKLAMA

Bulova 420

REKLAMA

Meistersinger - jednowskazówkowe sp...
Meistersinger - jednowskazówkowe sp...
28.10.2015
Citizen – zegarek dla obywatela
Citizen – zegarek dla obywatela
22.11.2015

Podstrony producentów

Zegarki marki Aerowatch
Zegarki marki Alpina
Zegarki marki Atlantic
Zegarki marki Aviator Swiss Made
Zegarki marki Ball
Zegarki marki Bulova
Zegarki marki Błonie
Zegarki marki Certina
Zegarki marki Citizen
Zegarki marki Davosa
Zegarki marki Eberhard
Zegarki marki Epos
Zegarki marki Fiyta
Zegarki marki Frederique Constant
Zegarki marki G-SHOCK
Zegarki marki Grand Seiko
Zegarki marki Junghans
Zegarki marki Luminox
Zegarki marki Maurice Lacroix
Zegarki marki Michel Herbelin
Zegarki marki Mudita
Zegarki marki Nomos
Zegarki marki Omega
Zegarki marki Orient
Zegarki marki Orient Star
Zegarki marki Oris
Zegarki marki Perrelet
Zegarki marki Polpora
Zegarki marki Prim
Zegarki marki Rado
Zegarki marki Roamer
Zegarki marki Seiko
Zegarki marki Tissot
Zegarki marki Victorinox
Zegarki marki Vostok Europe
Dołącz do naszego newslettera
i bądź zawsze na bieżąco