• Zegarki marki Aviator Swiss Made
  • Zegarki marki Rado
  • Zegarki marki Epos
  • Zegarki marki Michel Herbelin
  • Zegarki marki Prim
  • Zegarki marki Ball
  • Zegarki marki G-SHOCK
  • Zegarki marki Bulova
  • Zegarki marki Alpina
  • Zegarki marki Orient
  • Zegarki marki Tissot
  • Zegarki marki Junghans
  • Zegarki marki Atlantic
  • Zegarki marki Grand Seiko
  • Zegarki marki Oris
  • Zegarki marki Citizen
  • Zegarki marki Davosa
  • Zegarki marki Orient Star
  • Zegarki marki Vostok Europe
  • Zegarki marki Omega
  • Zegarki marki Frederique Constant
  • Zegarki marki Perrelet
  • Zegarki marki Luminox
  • Zegarki marki Roamer
  • Zegarki marki Błonie
  • Zegarki marki Montblanc
  • Zegarki marki Certina
  • Zegarki marki Aerowatch
  • Zegarki marki Seiko

RADO – powstanie i dzieje marki, wraz z tłem historycznym


Historia marki Rado, mimo iż sięgająca dopiero początków XX wieku – zapisała się na kartach historii zegarmistrzostwa niemniej złotymi zgłoskami, aniżeli czerpiąca ze swego XIX wiecznego dorobku konkurencja. Paradoksalnie jednak, jej fenomenu nie należy upatrywać w rozwoju mechanizmów „in-house” i ich komplikacji konstrukcji, ale w zastosowaniu nowatorskich materiałów do tworzenia elementów zegarków. Mimo swej odmienności w podejściu do rozwoju technicznego, marka do dziś utrzymuje wysoką renomę i pozycję na rynku, przez co bez wątpienia jest wyznacznikiem prestiżu i klasy.

Początki
 

Genezę firmy Rado należy kojarzyć przede wszystkim z leżącym w Szwajcarii w kantonie Bern miastem Lengnau.

Historia miejscowości Lengnau sięga najprawdopodobniej czasów rzymskich.

Aż do końca XIX wieku były to tereny związane przede wszystkim z rolnictwem i pasterstwem. Największy wzrost popularności regionu przypadł na  koniec II poł. XIX wieku. W tym okresie, tj. w latach 1889 – 1927 w miejscowości funkcjonowało kilkanaście, stosunkowo rozpoznawalnych na rynku pracowni zegarmistrzowskich. Pierwsza fabryka zegarków w Lengnau została otwarta w roku 1902, wraz z początkami elektryfikacji miejscowości. Następna – Mairie Ernest  już w roku 1906, w roku 1908 powstał warsztat mechaniczny Franza Gygi natomiast w 3 lata później fabryka zegarków Astora Fritza Kleina.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym

U progu I wojny światowej, tj. w 1914 roku Lengnau jako siedzibę obrała marka Enicar. W 1917 roku powstały tam także manufaktury Eloga i Heloisa AG.

Z początkami XX wieku wiąże się także historia warsztatu braci Schlup. Właścicielami warsztatu Schlup&Co byli pochodzący z niewielkiego miasteczka bracia Ernst, Fritz oraz Werner.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym
Zdjęcie: www.kurzschmuckuhren.ch

W szerszej świadomości nie zachowały się bardziej szczegółowe informacje dotyczące założycieli spółki. Niewątpliwie jednak, wywodzili się oni z rodziny o pewnych tradycjach zegarmistrzowskich, a niezbędne doświadczenie zdobyli najpewniej w okolicznych pracowniach oraz znanych manufakturach w sąsiednim Biel. Pierwsza siedziba firmy mieściła się w ich rodzinnym domu mieszczącym się przy ul. Bielstraße 41.
    
W pierwszych latach działalności, firma – podobnie jak wiele innych funkcjonujących wówczas marek, starała się odpowiedzieć na coraz większe zapotrzebowanie społeczeństwa na czasomierze. Warto przy tym pamiętać, iż koniec XIX wieku był okresem wzmożonej industrializacji. Zjawisko to w silny sposób wpłynęło na rozwój europejskich gospodarek, co pozwalało na wprowadzanie coraz to nowych wynalazków. Jedną z takich odpowiedzi był charakterystyczny przede wszystkim dla krajów szwajcarskich system nakładczy, zwany z francuskiego Ebauches.

Główną cechą tego systemu, było stworzenie sieci drobnych dostawców (rzemieślników), produkujących w prywatnych domach lub przydomowych warsztatach niezbędne dla głównego odbiorcy części.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym
Zdjęcie: TimeZone forum

W ramach tego systemu funkcjonował również zakład braci Schlup.

Należy przy tym zaznaczyć, iż marka skupiała się przede wszystkim na zaopatrywaniu coraz istotniejszego po I wojnie światowej dla europejskich producentów północnoamerykańskiego rynku. Trudno jednak ocenić skalę obrotu handlowego manufaktury Shlup & Co. Znakomita większość mechanizmów wyprodukowanych w zakładzie braci Schlup nie została oznaczona puncą producenta.
    
Mimo sporych dochodów płynących z eksportu części do Stanów Zjednoczonych, zakład braci Schlup nie mógł liczyć na wzrost dochodów pozostając w ramach utartego już schematu produkcji.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym
Zdjęcie: thecharnelhouse.org

Mimo, iż jak podaje część źródeł, warsztat Schlup`ów pretendował do bycia jednym z najpoważniejszych dostawców części na amerykański rynek, zarząd spółki podjął działania związane ze zmianą charakteru produkcji. Jak można przypuszczać, całościowa produkcja czasomierzy musiała objawiać się jako znacznie bardziej dochodowa. W szczególności w kontekście rywalizacji z funkcjonującą od 1926 roku firmą zajmującą się dostarczaniem niekompletnych komponentów i półfabrykatów – mającą swą siedzibę w nieodległym  Neuchâtel Ebauches S.A. Nie można przy tym także zapominać o coraz większej emancypacji amerykańskiego rzemiosła względem europejskich dostawców.

Pierwsze próby podjęte przez manufakturę Schlup`ów związane z całościową produkcją czasomierzy sięgają roku 1938. Nowa spółka, powstała na fundamentach rodzimej firmy, zajmowała się produkcją oraz eksportem czasomierzy występujących pod kilkoma nazwami.

Były to przede wszystkim występujące w różnym okresie – nierzadko także równocześnie marki; Conway, Cornell, Eastermann, Eastsan, Eastson, Eastsum, Emco, Exact, Exacto, Felsser, Fiel, Gladys, Happy, Harco, Oriente, Radomatic-Toto, Toto, Totowatch, Varsity oraz Rado.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym

Paul Luthi

Przełom w dziejach marki nastąpił w roku 1947. Wówczas w skład zarządu wszedł zięć jednego z braci Schlup, doktor nauk humanistycznych, Paul Lüthi. Jak nietrudno zauważyć, nowy administrator firmy nie mógł posiadać dużego doświadczenia związanego z zegarmistrzostwem. Wykorzystał on jednak swój talent marketingowy popularyzując markę w krajach ameryki południowej, a także na bliskim oraz dalekim wschodzie, m.in. w Japonii oraz Hong Kongu.

Jednym z najpopularniejszych dla szwajcarskiej spółki, wykreowanym na eksport brandtów była marka Exacta. Exacta, oznaczający po hiszpańsku „precyzyjny” nie mógł jednak zostać zarejestrowany jako znak handlowy w większości krajów hiszpańskojęzycznych. Jak sugeruje część źródeł, było to związane z kwestiami prawnymi, wykluczającymi możliwość zarejestrowania marki występującej pod nazwą mogącą sugerować jakość oferowanego produktu.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym

Problematyczną była również kwestia eksportu zegarków do Stanów Zjednoczonych.

W omawianym okresie na terenie USA znak ten był zastrzeżony przez nowojorskiego producenta zegarków Harman Watch Co. Paradoksalnie, Harman Watch w późniejszym czasie utraciła prawa do nazwy Exacta. Zostaną one ostatecznie wykupione przez szwajcarskiego producenta występującego już pod szerzej znaną nazwą, tj. Rado.

Sprzedaż czasomierzy pod nową nazwą rozpoczęła się u progu 1957 roku. Pierwsze czasomierze produkowane przez manufakturę w Lengnau w pełni wpisywały się w nurt niedrogich, dobrze wykonanych urządzeń do odmierzania czasu, wypełniając deficyt na rynku średniej klasy zegarków. Warto jednak napomknąć, iż według niektórych źródeł, produkcja czasomierzy przez szwajcarskiego producenta pod nazwą Rado zaczęła się już w latach 30. Nie są to jednak potwierdzone informacje, a jedynie domysły budowane na fundamencie poszlak.

W omawianym okresie, firma skupiała się przede wszystkim na poszerzaniu swoich wpływów na wspomnianych już, zagranicznych rynkach.

Odnosiła ona coraz większe sukcesy zarówno w Ameryce Południowej jak i na Dalekim Wschodzie, co w dalszej perspektywie pozwalało utrzymać swoją pozycję wobec coraz poważniejszej konkurencji. Warto zwrócić przede wszystkim uwagę na fakt, iż marka Rado zdobyła już na samym początku swego bytu  silną pozycję w państwach niezwiązanych dotychczas z innymi znanymi europejskimi producentami.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym
Zdjęcie: s.ecrater.com

Jedną z pierwszych, charakterystycznych dla Rado serii był model Rado Starliner. Znacznie bardziej rozpowszechnioną na rynku serią był zaprojektowany w 1957 roku model Rado Golden Horse.

Wyemitowanie popularnej na dalekim wschodzie serii zbiegło się w czasie z obchodzonym w 1957 roku 40-leciem spółki Schlup & Co. Wprowadzona na rynek już w rok później, tj. w roku 1958, seria Rado Green Horse, była pierwszym wodoodpornym czasomierzem sygnowanym znakiem firmowym Rado.

Marka nie poprzestała jednak na tym. Idąc za ciosem popularności, w biurach projektowych helweckiego producenta powstały m.in. Rado Purlple Horse czy Silver Horse. Czasomierze te, w zależności od docelowego rynku można było zakupić w różnych kształtach, seriach oraz specyfikacjach technicznych.

W znakomitej większości były one wyposażone w popularny mechanizm A. Schilda.
 
RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym

Sukcesy pierwszych serii emitowanych przez szwajcarskiego producenta przyczyniły się do jego wzmożonej popularności.

Już pod koniec 50, czasomierze Rado były dostępne w blisko 60 krajach na całym świecie.

Lata 60 – okres wzmożonego rozwoju

Omawiając historię marki Rado, nie sposób nie odnieść wrażenia, iż jej główny rozwój nastąpił przede wszystkim na początku lat 60 XX wieku. Niewątpliwie, jest w tym sporo prawdy. Można przypuszczać, iż na początku lat 60 zarząd Rado postanowił skoncentrować swoje wysiłki przede wszystkim na czasomierzach wyposażonych w mechanizmy z automatycznym naciągiem. Decyzja ta spowodowała zmianę dotychczasowej doktryny firmy zakładającej pełną produkcję mechanizmów. Najpewniej decyzją Luthiego warsztat w rodzimym Lengnau zmieniono na linię końcowego montażu gotowych półfabrykatów dostarczanych przez mniejszych dostawców, m.in. mechanizmów A. Schilda.   

Od 1966 roku, marka Rado wchodzi w skład zrzeszenia ASUAG (dzisiaj jest częścią Swatch Group). To także w latach 60. wykreowała się charakterystyczna filozofia firmy, kładąca duży nacisk na rozwój technologii związanych z materiałoznawstwem.

W roku 1962, na rynku pojawił się model Rado DiaStar.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym
Zdjęcie: WatchCarefully.com

Jak określał producent, był to pierwszy – rysoodporny zegarek.

Należy przy tym zaznaczyć, iż w znaczy sposób różnił się on od dotychczas określanych mianem rysoodpornych produktów. Wcześniej, w znakomitej większości, były to czasomierze wykonane ze stopu stali. Rado, po raz pierwszy w historii zastosowała znacznie twardszy, dotychczas wykorzystywany głównie przy produkcji narzędzi tnących, wierteł, pocisków, wygładzarek i łożysk - węglik wolframu. To także w użytym materiale należałoby się doszukiwać genezy charakterystycznego kształtu Rado DiaStar.

Większość stopów stali nierdzewnej mięknie w miarę zbliżania się do temperatury ok. 1000°C. Wspomniany już węglik wolframu zachowuje swoje właściwości nawet po uzyskaniu trzykrotności tej temperatury. Stąd też mogą wynikać potencjalne trudności w nadawaniu skomplikowanych kształtów obrabianym elementom.

Czasomierze z pierwszych serii Radio DiaStar posiadały ponadto szafirowe, odporne na uszkodzenia szkło. Chociaż materiał ten był wykorzystywany przy produkcji szkieł zegarmistrzowskich już od początku lat 50, dopiero marka Rado rozpowszechniła go w swych produktach na stosukowo dużą skalę.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym
W tym samym roku wyemitowana została niemniej rozpoznawalna seria, tj. Rado Captain Cook.

Model ten, poświęcony znanemu 18-sto wiecznemu odkrywcy - produkowany od 1962 do 1968 roku zyskał relatywnie dużą popularność na całym świecie. Pierwsza seria czasomierzy wyposażona była w mechanizm A. Schild kaliber 1700/01 z automatycznym naciągiem, łożyskowany na 30 kamieniach.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym

Późniejsze wersje jednego z pierwszych czasomierzy dla nurków spod logo Rado (produkowane od 1966 roku do lat 70-tych) posiadały najczęściej już kopertę o odmiennym kształcie aniżeli pierwotna wersja oraz wewnętrzny, obracany za pomocą dodatkowej koronki pierścień. Czasomierze wchodzące w skład nowej serii zostały ponadto wyprodukowane w znacznie większej liczbie - zbliżonej do ok 70 tyś sztuk. Wyposażone były w mechanizm z automatycznym naciągiem łożyskowany na 25 kamieniach.

Co ciekawe, nie był to jedyny model poświęcony znanym żeglarzom. W tym samym okresie powstała m.in. seria dedykowana innemu znanemu odkrywcy, Marco Polo.

W roku 1962, na rynku ukazały się również pierwsze egzemplarze serii określanej mianem Daymaster. Były to wersje znanych już wcześniej modeli, m.in. Starliner, Manhattan czy Green Horse posiadające komplikację konstrukcji w postaci wskazań podwójnej daty.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym

Znakomita większość omówionych powyżej czasomierzy wyprodukowanych w zakładach kierowanych przez Paula Luthiego opatrzona była charakterystycznym dla Rado logo, tj. ruchomym znakiem kotwicy.

We wcześniejszym okresie, znak towarowy był najczęściej nadrukowany na tarczę. W momencie wprowadzenia na rynek w 1962 roku pierwszych serii z mechanizmami z automatycznym naciągiem, ruchome logo kotwicy stało się nieodzowną częścią designu produktów oferowanych przez szwajcarskiego producenta. Nie posiadało ono jednak dodatkowych, ukrytych funkcji.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym

Ruchomy emblemat był przytwierdzony do tarczy za pomocą czopu, co pozwalało na jego swobodny obrót mający imitować w założeniu ruch wahnika.
    
Kryzys kwarcowy – czy aby na pewno?

Początek lat 70. wiąże się przede wszystkim z kryzysem w branży zegarmistrzowskiej związanym z napływem tanich zegarków kwarcowych. Wiele marek nie zdołało sprostać coraz większym wymaganiom rynku i presji cenowej. Inne, zjednoczone w większe grupy były zmuszone nierzadko zmienić charakter oferowanych przez siebie produktów, wychodząc naprzeciw coraz to nowym wymaganiom klientów.

W nowych realiach, podobnie jak inne konkurencyjne manufaktury i firmy zegarmistrzowskie, musiała stosunkowo szybko odnaleźć się także marka Rado. Bezsprzecznie, przed podzieleniem losów wielu setek innych spółek uchroniła ją charakterystyczna filozofia firmy. Kładąc wzmożony nacisk na rozwój materiałów wykorzystywanych przy produkcji kopert, niecodzienną stylistykę oferowanych zegarków (przejawiającą się chociażby w serii Rado Integral) oraz produkcję kwarcowych wersji znanych serii, łącząc nowoczesną technologię z tradycyjnym zegarmistrzostwem, marka zdołała przetrwać lata kryzysu. Co więcej, można nawet zaryzykować stwierdzenie, iż wyszła z nich obronną rękę.

Co jednak ciekawe, na lata zapaści tradycyjnego zegarmistrzostwa przypadły premiery jednych z ciekawszych modeli tej szwajcarskiej marki, wyposażonych w mechanizmy z automatycznym naciągiem. Na przełom lat 70. i 80. przypadła premiera pierwszego zegarka Rado oferującego funkcję stopera. Chronograf (produkowany w latach 1974 – 1980) wyposażony w znany mechanizm Valjoux 7750 został wyprodukowany w mocno ograniczonej liczbie sięgającej jedynie ok. 1500 egzemplarzy.

Mimo to, model ten występował w kilku wariantach. Należy przy tym pamiętać, iż chronografy wyposażone we wspomniany już wyżej werk były oferowane także przez inne szwajcarskie manufaktury – np. Longines. Charakterystyczną cechą modeli Rado było jednak wykorzystanie znacznie rzadziej występującej wersji mechanizmu Valjoux 7750, tj. wersji łożyskowanej na 25 kamieniach, co mogło sprawiać pozory przewagi przy znacznie powszechniejszej, stosowanej przez konkurencję wersji 17 kamiennej. Kolejną, charakterystyczną cechą było wykorzystanie subtarczy sekundnika jako miejsca umieszczenia logo kotwicy Rado, odgrywającej tym samym rolę sekundnika.  

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym
Zdjęcie: Watchuseek Forums

W tym samym okresie powstała podobnie krótka seria czasomierzy Rado z funkcją alarmu. Rozpoczęła się ona najprawdopodobniej około 1973 roku. Zegarki, wyprodukowane w liczbie nie przekraczającej 1000 sztuk posiadały powszechnie wówczas stosowany w naręcznych budzikach mechanizm AS 5008.

Lata 90 – w drodze ku współczesności

Lata 90. XX wieku rozpoczęły się powrotem branży zegarmistrzowskiej do swoich korzeni, czyli zegarków mechanicznych. Dla marki Rado był to jednak okres dalszej ekspansji w dziedzinie zastosowania niecodziennych materiałów mogących służyć do produkcji kopert i bransolet. Jednym z najciekawszych modeli była wyemitowana na rynek w roku 1990 seria Rado Ceramica. Był to czasomierz z zapewniającymi wodoszczelność kopertą wykonaną z ceramiki, deklem wykonanym z tytanu oraz szkłem szafirowym, nawiązujący wyglądem do klasycznego stylu zegarków marki Rado sprzed lat.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym

Nie mniej istotnym w rozwoju zaawansowanych technologii produkcji kopert i biżuterii był model Rado Sintra. W produkowanej od 1993 roku serii zastosowano po raz pierwszy cermet pozwalający uzyskać charakterystyczny, platynowy kolor.

W roku 1997 na rynku ukazał się pierwszy czasomierz z serii Vision 1. Warto w tym momencie wspomnieć także o jego autorze, tj. osobie Michaela Bacha. Należy przy tym również zwrócić uwagę na fakt, iż zegarek autorstwa Bacha został jako jeden z nielicznych czasomierzy wpisany do księgi rekordów Guinessa.

Nietuzinkowa koperta czasomierza została wykonana z diamentu polikrystalicznego. Niemniej spektakularna była seria Rado V10K. Koperta tego drugiego, dzięki zastosowaniu rozwijanej przez spółkę technologii osiągnęła twardość i sprężystość porównywalną z prawdziwym diamentem.

RADO – powstanie i historia marki, wraz z tłem historycznym

W roku 2007, marka Rado rozpoczęła współpracę z jednym z najznakomitszych projektantów mebli i przedmiotów codziennego użytku – Jasperem Morrisonem. Efektem współpracy była nowa linia czasomierzy - Rado Ceramica.

Dalsza współpraca zaowocowała wyemitowaniem na rynek w 2009 roku serii r5.5.

Obecnie marka Rado w dalszym ciągu rozwija nowe technologie nadając kierunek szwajcarskiemu przemysłowi zegarmistrzowskiemu w zakresie designu oraz wykorzystania niekonwencjonalnych materiałów.

Wszelkie nowości, recenzje zegarków oraz informacje dotyczące marki RADO znajdują się zawsze na indywidualnej podstronie marki tu – RADO.


Tissot - Premium

REKLAMA

Magazyn ZIP - Wszystkie wydania

MAGAZYN Zegarki i Pasja - Wszystkie wydania

ZEGARKI I PASJA NA YOUTUBE

Frederique Constant 420

REKLAMA

Greenlogic 420

REKLAMA

Montblanc 420

REKLAMA

Janeba Oris 420

REKLAMA

Epos 420

REKLAMA

Sector 420

REKLAMA

Atlantic 420

REKLAMA

Historia marki LONGINES - Compagnie...
Historia marki LONGINES - Compagnie...
12.06.2019
FIYTA – historia marki i osiągnięci...
FIYTA – historia marki i osiągnięci...
29.01.2021

Podstrony producentów

Zegarki marki Aerowatch
Zegarki marki Alpina
Zegarki marki Atlantic
Zegarki marki Aviator Swiss Made
Zegarki marki Ball
Zegarki marki Bulova
Zegarki marki Błonie
Zegarki marki Certina
Zegarki marki Citizen
Zegarki marki Davosa
Zegarki marki Epos
Zegarki marki Frederique Constant
Zegarki marki G-SHOCK
Zegarki marki Grand Seiko
Zegarki marki Junghans
Zegarki marki Luminox
Zegarki marki Maurice Lacroix
Zegarki marki Michel Herbelin
Zegarki marki Montblanc
Zegarki marki Omega
Zegarki marki Orient
Zegarki marki Orient Star
Zegarki marki Oris
Zegarki marki Perrelet
Zegarki marki Polpora
Zegarki marki Prim
Zegarki marki Rado
Zegarki marki Roamer
Zegarki marki Seiko
Zegarki marki Tissot
Zegarki marki Vostok Europe
Zegarki marki Xicorr
Dołącz do naszego newslettera
i bądź zawsze na bieżąco