Gnomon - słup ustawiony na równym, poziomym terenie wskazujący czas długością swego cienia. Inaczej - zegar słoneczny. Najwcześniejsze przykłady jego zastosowania wywodzą się z terenów Mezopotamii oraz starożytnego Egiptu. Pierwsze udokumentowane wzmianki o urządzeniach mających służyć określaniu czasu pochodzą natomiast ze starożytnej Grecji. Ok. roku 550 p.n.e. z inicjatywy niejakiego Anaximandosa wzniesiono jeden z pierwszych, znanych nam greckich zegarów słonecznych. W starożytnym Rzymie, będącym sukcesorem greckiej kultury proces budowy publicznych zegarów zrodził się trochę później, tj. około III w. p.n.e. Dzięki prostocie i dosyć dużej precyzji, zegary słoneczne były najpopularniejszą formą czasomierzy aż do XV wieku. Ich mankamentem była jednak całkowita zależność od warunków atmosferycznych. Jako ich substytut stosowano więc zegary świecowe, klepsydry lub niejednokrotnie bardzo zaawansowane zegary wodne. Nauką skupiającą się na teorii i sztuce budowania zegarów słonecznych nazywamy gnomoniką (Gnominika).
Słownik pojęć zegarmistrzowskich
Powrót do słownika