Duplex (inaczej podwójny wychwyt) - rodzaj wychwytu spoczynkowego w mechanizmach z regulatorem balansowym. To rozwiązanie techniczne zostało wynalezione przez francuskiego zegarmistrza Jeana Baptiste'a Dutertre'a w 1724 roku, a następnie udoskonalone przez Pierre'a Le Roya.
Duplex, czy też podwójny wychwyt, swoją nazwę wziął od dwóch kół wychwytowych w nim użytych. Jedno z tych kół pełni rolę spoczynkową, natomiast drugie przekazuje impuls balansowi. Koła wychwytowe w tej konstrukcji mają naprzemiennie ułożone długie zęby spoczynkowe i krótkie zęby impulsowe. Przy rozwoju wychwytu obydwa koła połączono w jedno.
W tym rozwiązaniu balans otrzymuje impuls jedynie przy wahnięciu w jedną stronę. Natomiast ruch w drugą stronę (powrót) następuje dzięki zastosowaniu sprężyny powrotnej - włosa (sprężyny balansu). Wychwyt typu Duplex - mimo poziomu skomplikowania - był znacznym ulepszeniem pod względem dokładności pracy w porównaniu z wychwytem cylindrowym.
Rozwiązanie to posiada kilka wad, z czego najistotniejsza to bardzo duża wrażliwość na wstrząsy. Dochodzi w nim także do szybkiego wypracowania się wierzchołków zębów koła spoczynkowego. Dodatkowo dość łatwo zwiększyć amplitudę balansu, np. przez zbyt silne naciągnięcie sprężyny. Ostatecznie skutkuje to znacznym przyspieszeniem pracy zegarka (tak zwanym galopowaniem), ponieważ balans otrzymuje podwójne impulsy.
Duplex stosowany był głównie w angielski zegarkach kieszonkowych od końca XVIII wieku do połowy XIX wieku.
Opis rysunku:
A - koło wychwytowe
B - ząb spoczynkowy
C - ząb impulsowy
D - paleta
E - rubinowy dysk
Zdjęcie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Duplex_Escapement.png
Słownik pojęć zegarmistrzowskich
Powrót do słownika
Na skróty:
Duplex
Patron tej sekcji portalu
Popularne Hasła
Patron tej sekcji portalu