• Zegarki marki Tissot
  • Zegarki marki Frederique Constant
  • Zegarki marki Michel Herbelin
  • Zegarki marki Vostok Europe
  • Zegarki marki Perrelet
  • Zegarki marki Aviator Swiss Made
  • Zegarki marki G-SHOCK
  • Zegarki marki Bulova
  • Zegarki marki Alpina
  • Zegarki marki Błonie
  • Zegarki marki Epos
  • Zegarki marki Luminox
  • Zegarki marki Orient
  • Zegarki marki Citizen
  • Zegarki marki Oris
  • Zegarki marki Ball
  • Zegarki marki Davosa
  • Zegarki marki Seiko
  • Zegarki marki Grand Seiko
  • Zegarki marki Orient Star
  • Zegarki marki Prim
  • Zegarki marki Roamer
  • Zegarki marki Atlantic
  • Zegarki marki Certina
  • Zegarki marki Rado
  • Zegarki marki Aerowatch
  • Zegarki marki Omega
  • Zegarki marki Montblanc
  • Zegarki marki Junghans

Napęd po amerykańsku. Sprężyna w bębnie


Zbierając materiały do kolejnego z punktów „Kalendarium ewolucji mechanizmów” naszego portalu o nietypowym rozwiązaniu łożyskowania bębna napędowego – systemie Spherodrive Eterny, pogłębiłem uzyskany już dawno temu przekaz, o odmiennej konstrukcji tegoż elementu w rozwiązaniach amerykańskich w stosunku do europejskich. Wstępną informację na ten temat przekazał mi oczywiście nasz amerykański zegarmistrz Wit Jarochowski*, a pogłębiła, także amerykańska marka – RGM, stosująca w swoich dzisiejszych rozwiązaniach klasyczną spuściznę firm: Illinois Watch Company i Hamilton, obejmującą konstrukcję bębna napędowego.
 

Jeszcze na wykładzie Wita, prowadzonym w zakresie Klubowych Warsztatów zegarmistrzowskich, ten doświadczony w wyrobach amerykańskich zegarmistrz, w formie ciekawostki powiadamiał o odmiennym łożyskowaniu bębna sprężyny stosowanym w zegarkach tam powstających. Wtedy tę informację tylko przyjąłem, bo trudno było w nawale pracy temat ten pogłębiać.

American motor barrel - napęd zegarka, Wit Jarochowski

Teraz, przy przygotowywaniu kolejnych wpisów do działu - „Kalendarium ewolucji mechanizmów”, a w szczególności przy opisie rozwiązania Spherodrive wynalezionym przez markę Eterna, do detali koncepcji amerykańskiej trzeba było wrócić. Jak się okazało - warto, bo rzeczywiście jest to zupełnie odmienne podejście do tematu i bardzo ważne spojrzenie na zagadnienie minimalizacji oporów tarcia w zespole bębna napędowego.

American motor barrel - napęd zegarka RGM
 

Bęben napędowy jest bardzo istotnym elementem zegarka w aspekcie stałości podawanego przez niego momentu napędowego, oraz zapasu energii jakim dla tej czynności dysponuje. Każdy z zainteresowanych zegarkami spotkał się na pewno ze swego rodzaju „pogonią” producentów do wydłużenia rezerwy chodu mechanizmów, a bardziej wtajemniczeni znają także konstrukcje pozwalające na stabilizację momentu napędowego (krzyż maltański, bęben wyrównawczy), czy słyszeli o wydawałoby się „tajemnych” sposobach smarowania sprężyny w bębnie, stosowanych przez niektórych producentów. Tak więc dla uzyskania większej stałości momentu napędowego, jak i wydłużenia rezerwy chodu wykorzystuje się specjalne rozwiązania, a my w rozważaniach na ten temat zwykle zapominamy o tym szeroko stosowanym „za wodą”, a opisanym poniżej rozwiązaniu.

American motor barrel - napęd zegarka
 

Przechodząc już do meritum, trzeba zauważyć, że najważniejszą cechą tejże konstrukcji jest łożyskowanie bębna za pomocą panewek mineralnych – kamieni rubinowych, co jest doskonałym sposobem zminimalizowania oporów tarcia. W tym rozwiązaniu wałek napędowy do którego mocowany wewnętrzny koniec sprężyny jest wykonany w formie rolki (1). Jest on, w trakcie montażu zegarka, za pomocą łączenia gwintowego (np. 3 wkręty w rozwiązaniu firmy RGM) sztywno połączony z kołem płaskim (2), a cały ten zespół poprzez specjalny element (3) jest łożyskowany w górnej płycie mechanizmu (4).
Dekiel bębna napędowego (5) (bez wieńca zębatego) jest, znowu poprzez łączenie gwintowe na sztywno związany z osią bębna (6), łożyskowaną w panewkach mineralnych – kamieniach rubinowych. Dolny kamień znajduje się w płycie głównej (nie jest widoczny na obrazku), a górny (7) usadowiony jest w kole płaskim. W trakcie pracy zegarka, rolka z zaczepem wewnętrznym sprężyny nie powinna mieć kontaktu z osią bębna. Dekiel z osią jest na wcisk połączony z korpusem (8), do którego mocowany jest drugi koniec sprężyny i który na swoim obrzeżu posiada wieniec zębaty.

American motor barrel - napęd zegarka
 

W materiale informacyjnym firma RGM przekonywała, że taki sposób mocowania sprężyny był bardzo istotnym dla bezpieczeństwa mechanizmu w przypadku pęknięcia sprężyny. Dziś tego rodzaju uszkodzenie zegarka jest rzadko spotykane (co było także zaznaczone w materiale), ale łożyskowanie w panewkach mineralnych podnosi trwałość mechanizmów, poprawia pracę bębna (stabilizacja momentu napędowego) i jest nawiązaniem do tradycyjnych amerykańskich konstrukcji.

American motor barrel - napęd zegarka
 

Takie rozwiązanie jest rzeczywiście podawane w podręcznikach amerykańskich nauki zegarmistrzostwa, jako „Hamilton type of motor barrel” choćby w podręczniku Bulova School of Watchmaking, z którego strona jest tutaj prezentowana.

American motor barrel - napęd zegarka
 

Na temat jakości i trwałości rozwiązania przedstawionego powyżej Wit wypowiedział się następująco: „Ten system jest tak dobry, że nawet w stuletnich zegarkach jakie miałem okazję serwisować, wszystko działa jak w nowym”.

American motor barrel - napęd zegarka RGM
 

Jeśli chcemy zdemontować ten zespół do czyszczenia i konserwacji mechanizmu, koniecznym jest rozdzielenie poszczególnych części (łączenie gwintowe). W innym przypadku wraz z mostkiem zdejmowane jest koło płaskie z jednej strony i bęben ze sprężyną z drugiej.
 

Władysław Meller
 

P.S.
Jeśli tylko uda się ustalić autora wynalazku i datę jego pokazania (patentu), to oczywiście opracowanie trafi na łamy naszego Kalendarium ewolucji mechanizmów.


*Wit Jarochowski.
Absolwent wydziału Mechaniki Precyzyjnej PW. Zegarmistrz, certyfikowany Instruktor programu zegarmistrzowskiego WOSTEP w Stanowym Uniwersytecie Oklahoma (OSUIT), USA. (Link)

 


Tissot - Premium

REKLAMA

Magazyn ZIP - Wszystkie wydania

MAGAZYN Zegarki i Pasja - Wszystkie wydania

ZEGARKI I PASJA NA YOUTUBE

Greenlogic 420

REKLAMA

Atlantic 420

REKLAMA

Janeba Oris 420

REKLAMA

Montblanc 420

REKLAMA

Sector 420

REKLAMA

Frederique Constant 420

REKLAMA

Epos 420

REKLAMA

Epizod 10. Zegarek bazowy. Urządzen...
Epizod 10. Zegarek bazowy. Urządzen...
29.12.2015
Spherodrive - łożyskowanie bębna za...
Spherodrive - łożyskowanie bębna za...
13.01.2016

Podstrony producentów

Zegarki marki Aerowatch
Zegarki marki Alpina
Zegarki marki Atlantic
Zegarki marki Aviator Swiss Made
Zegarki marki Ball
Zegarki marki Bulova
Zegarki marki Błonie
Zegarki marki Certina
Zegarki marki Citizen
Zegarki marki Davosa
Zegarki marki Epos
Zegarki marki Frederique Constant
Zegarki marki G-SHOCK
Zegarki marki Grand Seiko
Zegarki marki Junghans
Zegarki marki Luminox
Zegarki marki Maurice Lacroix
Zegarki marki Michel Herbelin
Zegarki marki Montblanc
Zegarki marki Omega
Zegarki marki Orient
Zegarki marki Orient Star
Zegarki marki Oris
Zegarki marki Perrelet
Zegarki marki Polpora
Zegarki marki Prim
Zegarki marki Rado
Zegarki marki Roamer
Zegarki marki Seiko
Zegarki marki Tissot
Zegarki marki Vostok Europe
Zegarki marki Xicorr
Dołącz do naszego newslettera
i bądź zawsze na bieżąco