Na łamach naszego portalu informowaliśmy już o jubileuszu 50. rocznicy budowy zegara na Zamku Królewskim w Warszawie i wybranych działaniach Cechu Złotników, Zegarmistrzów, Optyków, Grawerów i Brązowników miasta stołecznego Warszawy z nim związanych.
Dziś mamy możliwość publikacji podsumowania dotychczasowych działań Cechu, oraz możemy z radością poinformować, że Cech przewiduje kolejne działania, upamiętniające ten niezwykły zegar.
Zapraszamy do lektury.
Jubileusz 50. rocznicy budowy zegara
W latach 2022 – 2024, jako Cech Złotników, Zegarmistrzów, Optyków, Grawerów i Brązowników miasta stołecznego Warszawy, obchodzimy jubileusz 50. rocznicy budowy zegara na Zamku Królewskim w Warszawie. To na pewno największe święto naszego Cechu w ostatnim czasie, bo dokonanie naszych kolegów było niezwykłe, a efekt działań – zamkowy zegar, jest doskonałym przykładem rzetelnej rzemieślniczej pracy.
Zakres dat jubileuszu nie jest oczywiście przypadkowy.
W roku 1972, w marcu, przy naszym Cechu powstał Zespół Budowy Zegara na Zamku Królewskim w Warszawie, a 19 lipca 1974 ruszyły wskazówki zegara na odbudowanym Zamku Królewskim.
W obchodach, którymi z ramienia Cechu kierował autor niniejszej notatki – Władysław Meller, w wielu naszych aktywnościach współpracowaliśmy z Zamkiem Królewskim w Warszawie, a w organizacji obchodów jubileuszu w dniu 19 lipca, wsparli nas członkowie Polskiego Towarzystwa Zegarmistrzowskiego.
Trzeba od razu zaznaczyć, że mimo iż minął już jubileuszowy dzień uruchomienia zegara, my cały czas świętujemy sam jubileusz, a dokonania naszych kolegów chcemy rozgłaszać i upamiętniać w kolejnych latach, poprzez najróżniejsze aktywności naszego Cechu.
Jeszcze w tym roku włączyliśmy się w jubileusz 40 rocznicy udostępnienia Zamku Królewskiego społeczeństwu, a kolejne działania podejmiemy w dalszym czasie.
Życiorysy członków Zespołu Budowy Zegara na Zamku Królewskim w Warszawie
Jako jedno z ważniejszych dokonań jubileuszowych traktujemy publikacje życiorysów członków Zespołu Budowy Zegara na Zamku Królewskim w Warszawie.
Zespół ten tworzyli członkowie cechu, oraz włączeni w jego skład: Marek Górski – inżynier, syn zegarmistrza i później praktykujący zegarmistrz - autor konstrukcji mechanizmu zegara, Zdzisław Mrugalski – zegarmistrz, inżynier, doktor nauk technicznych, w czasie budowy zegara zatrudniony na stanowisku docenta na Wydziale Mechaniki Precyzyjnej (dziś Mechatroniki) Politechniki Warszawskiej – jako wsparcie naukowe przy budowie zegara.
Kierownikiem Zespołu Budowy Zegara był mistrz zegarmistrzostwa – Władysław Zaleski, a jego zastępcą mistrz Eugeniusz Wójcik.
O tych doskonale znanych w czasie budowy zegara rzemieślnikach wiedziało szerokie grono Warszawiaków. Dziś o niektórych z nich trudno było nam znaleźć podstawowe informacje.
Zakres zebranych biogramów członków Zespołu Budowy Zegara jest różny – od dokładnych życiorysów ze wskazaniem źródłowych informacji i dużej liczby zdjęć, poprzez publikację życiorysu znalezionego w innej publikacji, do tylko wzmianki o członkostwie w Zespole i prezentacji fragmentarycznych informacji, czy przekazu kolegów z Cechu.
Skład Zespołu Budowy Zegara (w porządku alfabetycznym) ze wskazaniem specjalności zawodowej, oraz odnośniki do życiorysu danej osoby znalazły się na stronie cechowej (https://rzemioslo.waw.pl).
Tablice edukacyjne
Już na początku obchodów przygotowaliśmy i wykonaliśmy tablice informacyjne dotyczące historii zegara na Zamku Królewskim w Warszawie i jego odbudowy. Wykonanie tablic z jednej strony usystematyzowało wszystkie kolejne przekazy informacyjne, a równocześnie pozwoliło zainteresować historią zegara i jego jubileuszem szersze grono osób.
Premierowa prezentacja tablic odbyła się na Ursynowie w salonie odCzasu doCzasu, gdzie, jak się okazało, poza osobami z branży, w gronie zwiedzających znalazły się osoby biorące udział w czynach społecznych wykonywanych przy odbudowie Zamku Królewskiego. Te młode wówczas osoby wydaje się, w znaczącej części zamieszkały na Ursynowie.
Tablice były prezentowane dwukrotnie w ramach branżowych Targów GOLDEXPO 2022 i 2023, oraz w Łodzi na imprezie „All about Watches”.
Dzięki współpracy Cechu z administracją Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej, tablice mogły być podziwiane także w pomieszczeniach sejmowych. Wraz z udostępnieniem Muzeum Cechowego zwiedzającym, te właśnie tablice znalazły swoje stałe miejsce w Sali edukacyjnej Cechu.
Publikacje okolicznościowe i specjalistyczne
W ramach obchodów jubileuszu budowy Zegara na Zamku Królewskim w Warszawie pojawiło się wiele ciekawych publikacji specjalistycznych związanych z budową zegara i obchodzonym jubileuszem.
Docenić na pewno należy informację o ludwisarzach z Węgrowa – rodzinie Kruszewskich i technice wykonywania dzwonów/gongów zegara na Zamku Królewskim w Warszawie.
Antoni Kruszewski wraz z synami Adamem i Andrzejem, nie dość, że zaprojektowali i wykonali w czynie społecznym gongi, że wykonali je jeszcze w roku 1973, to z nadmiaru materiału wykonali miniatury dzwonów. Miniatury te, dzięki działaniom związanym z obchodami jubileuszu zostały odnalezione w zakamarkach Cechowego Muzeum. Były one prezentowane przy każdej okazji, a nawet używane w dniach apogeum jubileuszu, w lipcu 2024 roku.
W ramach obchodów jubileuszu informacja o Zegara Zamku Królewskiego pojawiła się na łamach internetowej encyklopedii.
Na stronie internetowej naszego Cechu zamieszczane były i są dostępne informacje i nagrania dotyczące odbudowy Zamku Królewskiego i budowy zegara.
Oddanie bryły Zamku Królewskiego w stanie surowym - tutaj.
Współczesna alchemia – złocenia elementów zegara, elementów zewnętrznych i wewnętrznych Zamku Królewskiego - tutaj.
Kalendarium wydarzeń związanych budową zegara na Zamku Królewskim - tutaj.
Rozpoznawanie i wskazywanie osób związanych z odbudową zegara zamkowego - tutaj.
Współpraca z Zamkiem Królewskim
Przez cały okres trwania jubileuszu w sprawach organizacji obchodów nasz cech współpracował z Zamkiem Królewskim, ku obopólnej korzyści wspierając jego aktywności. Dla tejże współpracy podpisane zostało stosowne, formalne porozumienie.
Dla kolejno przyjmowanych działań odbywały się regularne spotkania przedstawicieli Zamku Królewskiego i Cechu. W tym doskonale rozumiejącym się gronie podejmowano decyzje o konkretnych poczynaniach i formie współpracy obydwu jednostek. W ostatnich takich spotkaniach, organizowanych w szerszym gronie osób, wzięli także udział członkowie Cechu, będący równocześnie członkami włączającego się w obchody jubileuszowe Polskiego Towarzystwa Zegarmistrzowskiego.
W ramach współpracy zainicjowaliśmy (i w części opisaliśmy) zegarową wycieczkę po Zamku Królewskim. Ta inicjatywa przekuta została w usystematyzowany spacer z edukatorem – „Sekrety Zamkowych Zegarów” organizowany w ramach obchodów jubileuszowych w dniu 19 lipca.
Organizowany coroczny konkurs artystyczny dla dzieci w roku 2024 roku nosił tytuł: „Zegar historii. Fascynujące opowieści wieży zegarowej”.
W ramach Gali konkursowej jej laureatom pokazywaliśmy mechanizm zegara i opowiadaliśmy jego dzieje.
Publikacje okolicznościowe i szkolenia przed obchodami jubileuszu
W ramach obchodów jubileuszu udało się sprowokować powstanie, czy też opublikować informacje o zegarze Zamku Królewskiego.
Trzeba na pewno wskazać doskonały materiał, która pojawił się w ramach Wydarzeń w telewizji Polsat. Został on przygotowaną przez Małgorzatę Ziętkiewicz - profil "Wysokie C"
W magazynie Skarpa Warszawska, Nr 6 (182), czerwiec 2024, pojawił się ciekawy materiał zatytułowany: „Przywrócenie czasu stolicy”.
Bardzo obszerny i bardzo ciekawy artykuł pod tytułem: „50 lat temu Zamek Królewski w Warszawie ożył” pojawił się w dniu 19 lipca w Rzeczpospolitej.
Obchody jubileuszu zegara posłużyły jako przyczynek dla zorganizowania spotkań szkoleniowych i informacyjnych z edukatorami pracującymi w Zamku Królewskim, które poszerzyły ich wiedzę o odbudowie zamku i historii zegara zamkowego. Na temat historii budowy zegara i szczegółów jego konstrukcji odbyło się także wypełnione było wieloma rzeczowymi dyskusjami spotkanie z wybranymi pracownikami Zamku Królewskiego.
Obchody jubileuszowe 19 lipca 2024 roku
Na piątek 19 lipca 2024 roku zaproszono Warszawiaków, przyjaciół Zamku Królewskiego i miłośników zegarmistrzostwa.
Na ten dzień zaplanowano szereg aktywności i ciekawostek.
Już na jakiś czas przed obchodami prowadzono zapisy na ograniczone liczbowo wydarzenia.
Były to: spacer przygotowany przez dział edukacji na temat zegarów na ekspozycji Zamku: „Sekrety zamkowych zegarów”, oraz wejście na wieżę zegarową: „Tajemnice wieży zegarowej”.
Konferencja prasowa
Obchody jubileuszu zapoczątkowała konferencja prasowa, na którą przybyło liczne grono dziennikarzy mediów drukowanych, radia i telewizji.
Tematem konferencji były: jubileusz zegara, oraz ponowne otwarcie zamkowej wystawy: „Zniszczenie i odbudowa”.
Dzięki szeroko przesłanym przez Zamek Królewski materiałom i zorganizowanej konferencji prasowej informacja o jubileuszu pojawiła się w mediach bardzo szeroko.
Mechanizm pochodny od mechanizmu zegara zamkowego. Prezentacja w Sieni Wielkiej
Sień Wielka Zamku Królewskiego w Warszawie w czasie obchodów jubileuszu w lipcu stała się miejscem prezentacji mechanizmu zegara wieżowego, którego konstrukcję wykonał inż. Marek Górski, a powstał jako pochodny do zegara Zamku Królewskiego. Po raz pierwszy i może nie ostatni, mechanizmowi, który został wykonany przez nieżyjącego już Marka Górskiego, oraz Marka Binia j Bartka Górskiego, towarzyszyły miniatury dzwonów zegara zamkowego.
Na jednym z nich zegar wybijał odpowiednie pełne godziny i ich połówki.
Tablice informacyjne. Prezentacja w hallu Zamku Królewskiego
Powstałe na bazie tablic edukacyjnych, atrakcyjniejsze wizualnie tablice informacyjne przedstawiające historię zegara Zamku Królewskiego w Warszawie, były w czasie obchodów jubileuszu prezentowane w hallu Zamku Królewskiego.
Na zdjęciu przy prezentowanych tablicach znaleźli się: Antoni Kruszewski – ludwisarz, wnuk Antoniego Kruszewskiego – twórcy dzwonów zegara Zamku Królewskiego, oraz Władysław Meller – autor niniejszego tekstu i organizator obchodów jubileuszowych z ramienia Cechu.
„Tajemnice wieży zegarowej”
W dniu 19 lipca osoby, które zgłosiły się poprzez stronę internetową mogły odwiedzić wieżę zegarową i z bliska zobaczyć mechanizm zegara. Dyżurujący w pomieszczeniu zegarowym opiekun zegara – Bartek Górski opowiadał o zegarze i odpowiadał ciekawym wiedzy odwiedzającym na postawione mu pytania dotyczące zegara. Dzięki tym odwiedzinom można było naprawdę poznać: „Tajemnice wieży zegarowej”.
Jak się okazało te bilety na tą wycieczką rozeszły się jeszcze przed dniem jubileuszu, więc osoby, które liczyły na „łatwe wejście” muszę czekać na kolejną okazję!
„Sekrety zamkowych zegarów”
Wyjątkowe święto i przygotowania do wydarzenia, lutowa wycieczka z 2023 roku, liczne rozmowy i spotkania zainspirowały do stworzenia programu edukacyjnego, na który składały się spacery tematyczne po zegarowych eksponatach Zamku. Spacery z edukatorami to niezwykłe przeżycie i można tylko życzyć miłośnikom zegarków, by ta aktywność była regularnie powielana.
Kolorowy zamek. Twój artystyczny świat
W trakcie jubileuszowego dnia, na Dziedzińcu Zamku przygotowano ciekawą rodzinną zabawę. Na kartonach z konturami elewacji Zamku Królewskiego, za pomocą kolorowych kredek, można było przedstawić własną propozycję zmiany jej kolorystyki.
Wykłady zegarmistrza
W wielkim namiocie Ogrodów Zamkowych, zlokalizowanym na Dziedzińcu Zamku, przez autora niniejszej notatki, wygłoszone zostały dwie tematyczne, związane z historią i budową zegara Zamku Królewskiego, prelekcje.
Temat pierwszej z nich to: „Historia zegara Zamku Królewskiego i jego odbudowy przedstawiona na cechowych tablicach edukacyjnych”.
Temat drugiej, to: „Sygnalizacja dźwiękowa na dzwonach, czy wskazania czasu na tarczach? Czytelność wskazań zegara Zamku Królewskiego w Warszawie”.
Niestety, w trakcie jubileuszowego dnia nie zapełnił się przygotowany dla prelekcji namiot. Zostały one wygłoszone dla dość skromnego grona słuchaczy, a mimo to wzbudziły ciekawe dyskusje wśród zgromadzonych osób.
Można założyć, że przygotowane już prelekcje zostaną ponownie wygłoszone przy stosownych okazjach, a pewnie także pojawią się jako opracowania na stronie internetowej Cechu.
Konkurs wiedzy o zegarze i Zamku
Przygotowany przez Polskie Towarzystwo Zegarmistrzowskie konkurs wiedzy o zegarze Zamku Królewskiego i pomiarze czasu niestety nie odbył się. Powodem była mała frekwencja w założonym dla jego rozpoczęcia czasie.
Technikalia są opanowane, materiały przygotowane. Możemy mieć tylko nadzieję, że sprzyjający czas dla realizacji tego konkursu nadejdzie niebawem!
Miłośnicy zegarów i rodzina ludwisarzy z Węgrowa w Zamku
Jubileusz zegara sprowadził do Zamku Królewskiego wielu miłośników zegarów z całej Polski. Na uroczystościach byli także obecni przedstawiciele rodziny Kruszewskich z Węgrowa – ludwisarzy, którzy w czynie społecznym wykonali dzwony zegara Zamku Królewskiego.
Takie odwiedziny musiały oczywiście zaowocować specjalną wycieczką na wieżę Zamku Królewskiego i wysłuchaniem bicia dzwonów.
Informacje okolicznościowe po 19 lipca
Dzięki konferencji prasowej i nagłośnieniu informacji o zegarowym jubileuszu, tak w telewizjach, radiach, prasie drukowanej, jak i internecie pojawiło się wiele informacji o tymże wydarzeniu.
Możemy mieć tylko nadzieję, że temat zegara zamkowego i zegarów przestrzeni publicznej będzie się pojawiał w mediach regularnie, a królewski zegar – zegar Zamku Królewskiego w Warszawie będzie częstym impulsem do ich powstawania.
Jubileusz. 19. Lipca. Czy to już koniec obchodów?
Propagowanie wiedzy o zegarze Zamku Królewskiego w Warszawie, działania z dnia 19 lipca przedstawione w ciekawej formie graficznej i nasze, cechowe działania, nie zakończyły się wraz z zakończeniem jubileuszowego dnia.
Mamy zaplanowane dalsze aktywności, które chcielibyśmy zrealizować, którymi pewnie zaskoczymy miłośników zegarów i zegarmistrzostwa w Warszawie i w Polsce.
Wszystkich chętnych do zaangażowania się w rozgłaszanie jubileuszu i wspierania aktywności naszego Cechu prosimy o kontakt, a rzemieślników zachęcamy do wstępowanie w szeregi naszej Konfanterii.
Władysław Meller
Cech Złotników, Zegarmistrzów, Optyków, Grawerów i Brązowników miasta stołecznego Warszawy
INSTAGRAMIE
greenlogic.eu