Naszych rodaków, podróżujących i wypoczywających, można już znaleźć w każdym zakątku świata. Wyraźnie widać, że w celach turystycznych i sportowych podróżujemy coraz częściej i coraz liczniej. Skalę pasji do podróży oraz spędzania urlopów za granicą można uzmysłowić sobie w wielu popularnych, światowych kurortach zarówno letnich, jak i zimowych. Właśnie podczas niedawnego pobytu w jednym z nich, zorientowałem się, że zdecydowanie „drugim” językiem tam, jest mój język ojczysty.
Równocześnie będąc zdeklarowanym „zegarkomaniakiem”, który - co dla mnie jest normalne, naturalne i oczywiste - nachalnie spogląda na lewy nadgarstek każdej ze spotkanych osób, stwierdziłem z żalem, że zegarki używane przez naszych rodaków nie tylko nie są dopasowane do pozostałej części ich stroju, ale są wręcz zupełnie przypadkowe.
Fakt ten smuci jeszcze bardziej, gdy zdajemy sobie sprawę, że obok posiadanego wysokiej jakości sprzętu sportowego, i będąc w uznanym przez wszystkich miejscu, używamy czasomierzy znacząco odbiegających od wymogów, także w takich miejscach obowiązującej etykiety.
Dlaczego tak się dzieje, i co naszym rodakom można doradzić ?
Jeszcze kilka lat temu rozmawiając z przedstawicielem uznanej szwajcarskiej manufaktury zegarkowej usłyszałem, że w naszym kraju brakuje „zegarkowej edukacji”.
Mimo naturalnej, w takiej sytuacji, próbie protestu, zmuszony byłem po przemyśleniach przyznać pełną rację mojemu rozmówcy. Co więcej, wypowiedziany osąd mimo upływu lat i drobnych postępów, jest w dalszym ciągu aktualny i można spokojnie założyć, że takie wakacyjne wyjazdy jeszcze bardziej braki tejże edukacji obnażają.
Próbując takim opiniom przeciwdziałać i wychodząc naprzeciw oczekiwaniom spragnionym wiedzy, chciałbym w niniejszym artykule przedstawić garść sugestii określających rodzaje i modele czasomierzy, których towarzystwo wskazane jest w trakcie wakacyjnych wojaży i sportowych zajęć.
Chcąc jak najszerzej przedstawić różne sytuacje, i dla nich stawiane „szczegółowe wymogi zegarkowe”, część uwag ogólnych pozostawię na kolejne artykuły poświęcone różnym sportowym wyzwaniom. Jedyną informacją, którą należy jeszcze przed analizą szczegółowych wymogów podać, jest znaczenie dodatkowej funkcji czasomierza, pozwalającej na mierzenie krótkich odcinków czasu, czyli funkcji stopera.
Zegarek z takim wyposażeniem zwany, niepoprawnie z punktu widzenia chronometrii – chronografem, jest a priori przyjmowany jako zegarek sportowy. Tak więc, w szczególnych omawianych dalej sytuacjach, znaczenia tej funkcji nie będę dodatkowo podnosił.
Na żagle, popływać, ponurkować.
Potrzebny będzie nam model zegarka o solidnej, odpornej na trudne warunki użytkowania konstrukcji, jak najwyższej szczelności koperty i dużej czytelności wskazań. Warunek szczelności wymaga większych rozmiarów koperty i zastosowania konstrukcji z zakręcaną koronką. Odporność na trudne warunki determinuje wybór rodzaju materiału koperty (zwykle stal) i bransolety (stal lub kauczuk), a najlepszą czytelność uzyskamy stosując jaskrawe kolory elementów układu wskazań (tarcza, wskazówki) i antyrefleksyjną powłokę na szkle czasomierza.
Zegarek taki powinien także umożliwiać odczyt czasu w półmroku, czy ciemności.
Jako najlepsze rozwiązania luminescencyjne (świecące) dla zegarków elektronicznych używane jest podświetlanie tarczy, a dla czasomierzy mechanicznych powłoki typu „Super Luminova”. Nie zagłębiając się w dane techniczne elementów świecących, należy tylko zaznaczyć, że elementy systemu Super Luminova nie powodują zjawiska radiacji, nie zużywają się w trakcie pracy a jasność świecenia jest doskonała w długim okresie czasu.
Jeśli nie używamy zegarka o specjalnych parametrach szczelności, lecz „sportowy zegarek uniwersalny”, to powinien on koniecznie mieć zakręcaną koronkę, co zwykle gwarantuje minimalny, odpowiedni poziom szczelności.
Przy nurkowaniu niezbędny jest obrotowy pierścień używany przy nurkowaniu bezdekompresyjnym.
W trakcie wynurzania się, w celu funkcjonalnego odmierzenia krótkich odcinków czasu przekręcamy pierścień ustawiając na nim założony odcinek czasu. Warto zwrócić uwagę, na prawidłową konstrukcję tego właśnie elementu, który obracać może się tylko w jedną (przeciwną do ruchu wskazówek) stronę. W niektórych, „tak zwanych zegarkach sportowych”, pierścień ten nie obraca się wcale, lub obraca się w obydwie strony.
Modele „nurkowe” czasomierzy firmy Omega są wyposażane w tak zwany zawór helowy. Informując o istnieniu, i odcinając się od oceny potrzeby stosowania takiego rozwiązania, należy zaznaczyć, że istnieją modele o wodoodporności do 2000 metrów wykorzystujące typowe rozwiązania gwarantujące szczelność czasomierza. Taką właśnie wodoszczelnością charakteryzują się przykładowo modele Divers z linii Aquatimer firmy IWC.
W przypadku nurkowania, warto o tyle wspomnieć o wydawałoby się, bardzo przydatnej funkcji stopera, że w większości rozwiązań czasomierzy analogowych (ze wskazówkami) tej właśnie funkcji nie można używać pod powierzchnią wody.
We wszystkich zegarkach sportowych, ale szczególnie w „nurkach”, stosowane są jaskrawe tarcze, przykładowo koloru żółtego, pomarańczowego czy czerwonego, poprawiające czytelność odczytu w półmroku, mgle czy pod powierzchnią wody.
Przy żeglowaniu, a w szczególności przy regatach, warto posiadać zegarek wyposażony w specjalny system odliczania, pozwalający na optymalne wyprowadzenie łódki na linię startową. Nie wnikając w szczegóły, znane tylko wytrawnym żeglarzom, należy powiedzieć, że sygnalizacja startowa polega na odliczaniu wstecznym (przykładowo od 5 minut do zera), i dźwiękowej lub analogowej sygnalizacji upływu czasu. Zegarki wyposażone w taki system wskazań nie są zbyt popularne w ofertach producentów sportowych zegarków, co pewnie wcale nie jest wynikiem zakazów dbających o swoją pozycję kapitanów jednostek, lecz małą ilością regat i żeglarzy.
Warto także zaznaczyć, że o ile rozwiązanie takie jest łatwe do realizacji dla zegarków elektronicznych i czasomierze takie wręcz „wykrzykują” dany moment czasowy, to realizacja tego typu wskazań w zegarkach mechanicznych jest zdecydowanie trudniejsza i oferują ją tylko niektóre firmy, w pojedynczych wybranych modelach.
Wracając jeszcze do wymogów ogólnych „wodnych” czasomierzy, to należy zaznaczyć, że do użytku zegarka podczas pływania, zdecydowanie powinniśmy unikać modeli wyposażonych w pasek skórzany.
Nawet jeśli pasek wykonany jest ze skóry zwierzęcia kiedyś pływającego, nawet jeśli producenci zapewniają o jego impregnacji, to wodoodporność, jako cecha pewna dotyczy tylko skóry istoty żywej, a woda (szczególnie słona) i zjawisko częstego moczenia i suszenia na słońcu praktycznie utylizuje wszystkie zabezpieczenia wodoodporności.
Tak więc w kwestii paska, indywidualnie wybieramy między tym elementem wykonanym z kauczuku, lub metalową bransoletą. Ze względu na wskazane jaskrawe kolory układu wskazań i paska, warto kolorystykę czasomierza (lub pozostałego stroju) odpowiednio dopasować.
Kończąc należy zwrócić uwagę, że tak jak w życiu codziennym, tak i na wakacjach zegarek jest przede wszystkim elementem stroju.
Jako że w trakcie pobytów wakacyjnych posiadamy co najmniej dwa różne typy garderoby, tak więc można założyć, że powinniśmy także posiadać co najmniej dwa różne zegarki. Należy równocześnie przestrzec każdego, że wszelkie próby znalezienia modelu uniwersalnego, skazane są na niepowodzenie, tak jak bezsensowne byłyby próby znalezienia uniwersalnej dla całego wakacyjnego pobytu jednej pary butów, czy spodni.
Tak więc, w czasie wolnym od zajęć sportowych przebiegającym przykładowo w gronie znajomych, przy ognisku, lub w letniskowym domku, możemy pozwolić sobie na „większą elegancję” naszego czasomierza.
Oczywiście w dalszym ciągu powinien być to zegarek sportowy, ale może być bardziej wyrafinowany, mniej czytelny, czy o mniejszej wodoszczelności i koniecznie na skórzanym pasku. Tak, jak do tej pory dla wszystkich wariantów czasomierzy odrzucaliśmy możliwość stosowania paska skórzanego, tak w tym momencie taki właśnie zegarek należy polecać.
Autor: Władysław Meller