Prawdopodobnie każdy z nas – użytkowników zegarków, bez problemu powie jaki rodzaj szkła posiada jego zegarek, lub zegarki. Więcej problemu może sprawić udowodnienie poprawności takich twierdzeń. W takich sytuacjach oczywiście zwykle sięgamy do katalogów producentów i informacji o produktach.
Powyższe sytuacje wydają się być dość prostym sposobem na rozwianie wątpliwości, jednak jak rozpoznać rodzaj szkła w nie naszym zegarku, który trzymamy w ręku i nie mamy dostępu do żadnego źródła informacji? Jak odróżnić szkło szafirowe od mineralnego bez dostępu do danych katalogowych?
Rozpatrując rodzaje szkieł stosowanych w zegarkach trzeba cofnąć się do początków stosowania szkieł z plexi (czyli z tworzyw sztucznych). Ze wspomnień mojego ojca zegarmistrza wiem, że kiedy w zegarkach zaczęły królować szkła z plexi, niektórzy zegarmistrze bali się, że taka zmiana – zastosowanie niepękających przecież szkieł, odbierze im znaczący zarobek wynikający z wymiany pękniętych szkieł mineralnych, czyli wykonanych ze szkła.
Jak się później okazało, liczba szkieł z plexi do zegarków produkowanych przez prywatnych rzemieślników w Polsce, a potem wymienianych w zakładach zegarmistrzowskich była bardzo duża, a utrzymywanie ich pełnego asortymentu zapewniało godne profity.
Faktem jest także, że częstotliwość wymian, pomijając mniejszą twardość plexi w stosunku do szkieł mineralnych, spowodowana była także niższą w stosunku do fabrycznych, jakością szkieł wykonywanych przez rzemieślników.
Te fabryczne, zwykle produkowane metodą wtryskową, były grubsze i twardsze, a rzemieślnicze produkowane poprzez wygrzewanie i formowanie płyt z plexi były stosunkowo cienkie i delikatne.
Rozpoznanie szkła szklanego od szkła z plexi nigdy nie stwarzało żadnego problemu. Podobnie też było w latach osiemdziesiątych, kiedy to do łask wróciły szkła szklane – mineralne. Po pierwsze, szkła szklane były zwykle płaskie, lub sferyczne, a szkła z plexi miały kształt grzybka. Inna też i bez problemu wyczuwalna przez każdego użytkownika zegarków była temperatura i twardość szkieł mineralnych w odróżnieniu od szkieł z plexi.
Trochę inaczej sprawa się ma się sprawa, gdy chcemy odróżnić szkło szafirowe od mineralnego.
Popularną odpowiedzią na pytanie o rozpoznanie tych dwóch rodzajów jest sugestia, że „rysując pilnikiem, nie zarysujemy szkła szafirowego”. Tak, to prawda, tyle tylko, że jeśli mamy szkło mineralne, to je zarysujemy, a jeśli go nie zarysujemy, to może tylko dlatego, że… zbyt słabo operowaliśmy pilnikiem?
Pewności nie mamy, niestety.
Dodatkowo, przy tego rodzaju próbach zwykle też może ucierpieć koperta zegarka.
Oddzielną kwestią jest obecność powłoki antyrefleksyjnej, która może znajdować się na powierzchni zewnętrznej szkła. Taka powierzchnia przy „próbie pilnika” na pewno ulegnie zniszczeniu. Stanie się to niezależnie od rodzaju szkła, jakie potencjalnie będziemy badać.
Do czasu szerokiego stosowania powłok antyrefleksyjnych rodzaj materiału szkła można było poznać poprzez obserwację kropli wody na jego powierzchni. Dla szkła szafirowego kropla była skupiona, dla szkła mineralnego rozlewała się płasko po większym obszarze.
Przy szerokim stosowaniu powierzchni antyrefleksyjnych ten sposób „wziął w łeb”.
Jak w takim razie można dzisiaj, bez potrzeby zaufania do informacji przekazanej przez producenta, z dużą dozą pewności odróżnić szkła mineralne od szafirowego?
Szkło szafirowe ma różną (lepszą) w stosunku do szkła mineralnego przewodność cieplną, czyli lepiej przewodzi ciepło. Znając tak sformułowaną zasadę nie można dziwić się, że niektórzy fachowcy zegarkowi poznają rodzaj szkła przykładając zegarek… do czoła, lub też porównując temperaturę dwóch zegarków poprzez przyłożenie do ich szkiełek palca.
Przy porównaniu materiałów przebywających przez dłuższy czas w tej samej temperaturze otoczenia, te lepiej przewodzące ciepło wydają się być chłodniejszymi.
Sposób ten jest poprawny, tyle że miernik dość wątpliwy w aspekcie pewności określenia!
Zdecydowanie pewniejszym sposobem rozpoznawania rodzaju szkła jest użycie dość popularnego w sklepach jubilerskich przyrządu. Wprawdzie producent tegoż urządzenia nie rekomenduje go do takich sugerowanych przez nas czynności, ale z doświadczenia wiemy, że pomiar jest jednoznaczny i skuteczny. Urządzeniem o którym tu mowa może być przykładowo tester do diamentów Mini-Mate PRESIDIUM.
Co wskazuje tester w zależności od badanego materiału?
Przy testowaniu diamentów – na skali pomiarowej wskazania sięgają koloru zielonego z napisem „DIAMOND”.
Przy testowaniu szafiru – szkła szafirowego zegarka na wyświetlaczu króluje kolor czerwony (zielony nie jest podświetlony).
Dla szkła mineralnego skala nie podświetla się.
Zgodnie z przekazem producenta, zasada działania testera oparta jest na zasadzie przewodnictwa cieplnego, czyli dokładnie tej własności o której wspominaliśmy powyżej.
Niezależnie od bezpiecznej dla producenta urządzenia opinii co do poprawności wskazań, wiele osób z grona czytelników może osobiście przetestować działanie opisanego (lub podobnie działającego) urządzenia, a jesteśmy przekonani, że wyniki potwierdzą podaną powyżej regułę.
Wiedza na temat rodzaju posiadanego w naszym zegarku szkła jest niezwykle istotna ze względu na sposób oraz czynności, w jakich możemy korzystać z niego każdego dnia – większej troski i dbałości wymagają modele posiadające szkła wykonane z plexi, a mniejszej te, które posiadają szkła wykonane z szafiru.
Artykuł ukazał się w drukowanym piśmie: Magazyn Zegarki i Pasja NR 7
Władysław Meller
Tester do diamentów Mini-Mate PRESIDIUM dla przygotowania niniejszego materiału, autorowi opracowania użyczyła firma PAT z Częstochowy. Za takie wsparcie publikacji bardzo dziękujemy!
10:07 17.07.2020Wiedza
Poradnik: Szkło w zegarku. Jak rozpoznać rodzaj szkła w zegarku?

REKLAMA

Wizyta w Muzeum Zegarków Niemieckich w Glashütte
Niedawno miałem przyjemność odwiedzić jedno z miejsc, które powinno znaleźć się na "Zegarkowym Szlaku Historycznym" każdego miłośnika i pasjonata czasomierzy mechanicznyc ...

Niezwykła wartość Kalendarium ewolucji mechanizmów
Dzień po dniu rośnie liczba wpisów gromadzonych w dziale „Kalendarium ewolucji mechanizmów” naszego portalu. To doskonała wiadomość, bo takiego kompendium wiedzy potrzebu ...

Alpina 1883 Geneve – historia marki
Informacje o marce Alpina oraz jej czasomierzach publikowane były na łamach naszego portalu już wielokrotnie. Wśród wielu czasomierzy jakie prezentowaliśmy na przestrzeni ...

Zegarek z rekordem Guinnessa. IWC Portugieser Eternal Calendar
Rzadko zastanawiamy się, czy mamy właśnie rok przestępny czy nie, coraz mniejszą wagę przywiązujemy też do długości trwania danego miesiąca, nie zrywamy już (prawie) kart ...

Bernhard Lederer Chronometer Central Impulse InVerto. Zegarek będący klasą sam dla siebie
Bernhard Lederer to niemiecki zegarmistrz, ale działa w Szwajcarii, w kantonie Neuchâtel. Firma MHM, którą prowadzi, świadczy usługi w zakresie mikromechaniki i zegarmist ...

Recenzja: Alpina Alpiner Extreme Automatic 41 mm
W 2022 roku pisaliśmy o nowości od szwajcarskiej firmy Alpina, w kolekcji bodaj najbardziej charakterystycznej dla tej marki, Extreme. Zegarki z serii Extreme zawsze robi ...

Video recenzja: Atlantic Worldmaster Regulator Automatic (3 wersje kolorystyczne)
Zapraszamy do obejrzenia video recenzji zegarków Worldmaster Regulator Automatic marki Atlantic. Nasz redakcyjny kolega Adrian prezentował ten model niedawno w formie kla ...

Mudita Element NR. Inhale, Exhale, Repeat
Mudita określa siebie jako nietypową firmę technologiczną, bo – jak można przeczytać w materiałach prasowych - projektując swoje produkty stawia wolność i radość korzysta ...

Herbelin Newport CarbonTi Skeleton. Ażurowany mechanizm, kute włókno węglowe i tytan
Marka zegarków Michel Herbelin, a w zasadzie od reorganizacji sprzed dwóch lat po prostu Herbelin, to największy producent zegarków we Francji. Firma ta jest także w trak ...

Havaan Tuvali. Tajwańska marka i jej nietypowe zegarki (AuroChronos 2025)
Kiedy usłyszałem o firmie Havaan Tuvali na myśl przyszła mi od razu rajska wyspa, w zasadzie cały archipelag, czyli Hawaje. No cóż, nazwa mnie zmyliła, bo okazuje się, że ...

Ekstremalnie? Idealnie! Alpina Alpiner Extreme Automatic Freeride World Tour
Freeride World Tour to prestiżowe zawody, które rokrocznie przyciągają najlepszych narciarzy i snowboardzistów z całego świata, rywalizujących w spektakularnych zjazdach ...

Video recenzja: PRIM Wratislavia Edycja Limitowana. Komfort i harmonia
Zapraszamy do obejrzenia video recenzji zegarka Wratislavia Edycja Limitowana marki PRIM. Nasz redakcyjny kolega Adrian prezentował ten model niedawno w formie klasycznej ...