Samochód Formuły 1 rozpędza się od 0 do 100 km/h w czasie wynoszącym… 1,7 sekundy. Aby uświadomić sobie jak piekielnie szybko odbywa się ten proces wystarczy policzyć teraz do dwóch: jeden…, dwa. Już. Tyle właśnie zajmuje bolidom F1 osiągnięcie prędkości 100 km na godzinę.
Z prędkością 200 km/h samochody Formuły 1 pędzą już po 3,8 sekundy, a 300 km/h przekraczają po niespełna 9 sekundach. Imponujące, prawda?
Nasi Czytelnicy, którzy na co dzień korzystają z samochodów osobowych, powinni doskonale zdawać sobie sprawę o jakich niebywałych osiągach mówimy. Pojazdy Formuły 1 rozpędzają się do prędkości 100 km/h kilkukrotnie szybciej niż auta, którymi poruszamy się na co dzień po drogach.
Legendarny model Porsche 911 – uosobienie superszybkiego samochodu sportowego i niespełnione marzenie wielu fanów motoryzacji – w zależności od mocy silnika rozpędza się do 100 km/h w czasie między 5 a 3,1 sekundy, a więc około dwukrotnie wolniej niż samochód Formuły 1. Jako niżej podpisany, na co dzień jeżdżę samochodem, który według danych producenta prędkość 100 km/h osiąga w 8,6 sekundy – czyli dokładnie w takim czasie, jaki bolid F1 potrzebuje, aby pędzić już z prędkością… 300 km na godzinę.
Dlaczego przytaczam te dane oraz staram się przedstawić obrazowe porównanie osiągów bolidów F1 w stosunku do aut jeżdżących na drogach? Otóż nie trzeba być fanem motoryzacji, ani tym bardziej Formuły 1, aby na podstawie przedstawionych informacji stwierdzić, iż pojazdy biorące udział w wyścigach Formuły 1 to samochody o nieprzeciętnych, imponujących możliwościach.
Jak łatwo się domyślić – skoro osiągi samochodów Formuły 1 zdecydowanie odbiegają od osiągów i możliwości jakie oferują nawet najszybsze sportowe auta na świecie, to także ich wygląd, konstrukcja oraz aspekty techniczne zdecydowanie odbiegają od tych, jakie znamy z seryjnych aut osobowych.
Również projektowanie i produkcja takich pojazdów odbywa się w zupełnie inny sposób.
Dzięki zaproszeniu otrzymanemu od zegarkowej marki Edifice, mieliśmy niepowtarzalną okazję odwiedzić fabrykę samochodów Formuły 1 należącą do zespołu Scuderia Toro Rosso. Zobaczyliśmy i poznaliśmy „od kuchni” miejsce, gdzie powstają najszybsze pojazdy na świecie. Chronometraż sportowy, w tym właśnie wyścigi samochodowe, od dekad wiążą się nieodłącznie z pomiarem czasu, dlatego japońska marka Edifice należąca do firmy Casio jest partnerem teamu F1 Scuderia Toro Rosso.
Pragniemy podzielić się wrażeniami z tej wyjątkowej wizyty we włoskiej fabryce samochodów Formuły 1. Zapraszamy do świata motoryzacji, w którym zaawansowanie techniczne i technologiczne, każdy detal oraz czas odgrywają kluczową rolę. W tym świecie nawet 1/10 sekundy może zdecydować o zwycięstwie lub przegranej!
Tutaj sformułowanie „wyścig z czasem” nabiera dosłownego znaczenia.
„Wraz z wielką mocą, wiąże się wielka odpowiedzialność”
Cytując za wikipedią: „Dzięki coraz bardziej rozwiniętej technologii, bolidy Formuły 1 osiągają szybkości przekraczające 330 km/h oraz przyspieszenie kilkukrotnie większe od seryjnie produkowanych samochodów.
W trakcie demonstracji na torze Silverstone w Wielkiej Brytanii, były kierowca McLarena, David Coulthard startując siedemdziesiąt sekund po parze dwóch zwykłych samochodów marki Mercedes-Benz ze startu stojącego, był w stanie bez trudu wyprzedzić je przed linią mety już w pierwszym okrążeniu. Przejazd całego okrążenia na torze Silverstone samochodowi Formuły 1 zajmuje nie więcej niż 2 minuty”.
Na wstępie artykułu wspominałem o imponującym przyspieszeniu, jakim dysponują bolidy F1, przytaczałem także dla porównania osiągi sportowych aut marki Porsche. Trzymając się zatem przyjętego punktu odniesienia, czyli współczesnych modeli Porsche 911, w zależności od wersji silnika samochody te mogą mieć moc od 350 do 560 KM (koni mechanicznych).
To dużo, a nawet bardzo dużo – pamiętajmy jednak, że to już są pojazdy wyjątkowo szybkie. Porsche to samochody mocą przewyższające kilkukrotnie większość poruszających się po europejskich drogach aut osobowych, których statystycznie średnia moc silnika wynosi nieco ponad 100 KM.
A jaką mocą dysponują samochody Formuły 1?
Otóż bolidy F1 swego czasu osiągały ponoć moc wynoszącą nawet 1000 KM – choć to dane nieoficjalne. Obecnie, zgodnie ze zmianami przepisów, jakie nastąpiły w 2014 roku, moc wynosi około 750 KM.
Czyli ujmując to obrazowo – jeden bolid F1 dysponuje mocą siedmiu przeciętnych europejskich aut!
Takie dane robią wrażenie. Tłumaczą także nieprzeciętne osiągi, jakimi szczycą się te pojazdy. Dzięki wizycie w fabryce zespołu F1 Scuderia Toro Rosso we włoskiej miejscowości Faenza mieliśmy okazję przekonać się, że uzyskanie takich nieprzeciętnych osiągów wiąże się także z koniecznością stosowania nieprzeciętnych środków i metod działania. Poznając tajniki świata Formuły 1 oraz oglądając poszczególne działy mieszczące się w fabryce F1 Toro Rosso w Faenza, nasunęła mi się sentencja, która otwiera tę część relacji - „wraz z wielką mocą, wiąże się wielka odpowiedzialność”.
Ta „złota myśl” pochodzi z popularnej ekranizacji komiksów o super bohaterze – Spidermanie. Wydaje mi się, że dobrze oddaje realia w jakich na co dzień żyją i funkcjonują członkowie zespołów Formuły 1 – począwszy od projektantów bolidów, przez ich konstruktorów, pracowników fabryki wykonujących poszczególne elementy pojazdu oraz zespół techniczny, na kierowcach kończąc.
Dlaczego uważam, że to trafne określenie?
Ponieważ tworząc, obsługując i prowadząc tak nieprzeciętnie szybkie pojazdy dysponujące opisywaną mocą trzeba wykazać się nie tylko wiedzą oraz umiejętnościami, ale także odpowiedzialnością. Ta odpowiedzialność dotyczy przede wszystkim poziomu bezpieczeństwa kierowców bolidów F1. Poziom bezpieczeństwa jest pochodną działań wszystkich członków każdego zespołu Formuły 1. Każdy team musi zapewne balansować na cienkiej granicy między stałą koniecznością poprawy osiągów oraz wyników a poziomem bezpieczeństwa, jaki ich bolidy zagwarantują prowadzącym je kierowcom.
To z pewnością trudne zadanie, gdyż na osiągi każdego pojazdu Formuły 1 ma wpływ bardzo duża liczba czynników. Wymieniając tylko hasłowo te najważniejsze, to: aerodynamika, konstrukcja bolidu i materiały użyte do jego wykonania, silnik i jego żywotność, kokpit kierowcy – w tym fotel i kierownica, skrzynia biegów, hamulce, opony i paliwo.
Jak istotne są dla świata Formuły 1 te określenia doskonale oddaje aktualna liczba wszystkich pracowników odpowiedzialnych za tworzenie pojazdów dla zespołu F1 Scuderia Toro Rosso, która wynosi około… 600 osób! Około pół tysiąca pracowników włoskiego zespołu pracuje w odwiedzanej przez nas fabryce we Włoszech, a pozostałe sto osób w oddziale firmy w Wielkiej Brytanii. Te pięćset osób pracuje właśnie w kilku działach fabryki w miejscowości Faenza, gdzie każdy dział zajmuje się pracami rozwojowymi lub produkcyjnymi w ramach wyłącznie jednej z wymienionych wyżej dziedzin.
Fabryka bolidów Formuły 1 Scuderia Toro Rosso w Faenza
Zgodnie z przekazem naszego przewodnika oprowadzającego nas po zakładach produkcyjnych zespołu Scuderia Toro Rosso, cały proces produkcji bolidu F1 w dużym skrócie przebiega w następujących etapach:
- CFD (Computer Fluid Dynamics – Faenza, Włochy): w kilku słowach jest to pierwszy etap, na którym trzeba wykonać wszystkie teoretyczne obliczenia przepływu powietrza wokół samochodu. Informacje są następnie wysyłane do
- TUNELU AERODYNAMICZNEGO (Bicester, Wielka Brytania), gdzie teoretyczne obliczenia CFD są stosowane w praktyce w skali 1: 2.
Dział aerodynamiki jest jednym z największych oddziałów w fabryce Toro Rosso. Dział ten pracuje w Bicester prawie 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. W tym dziale można symulować niemal każdy stan, jaki samochód wyścigowy może spotkać na torze. Średni czas realizacji od pomysłu do testowania części w tunelu aerodynamicznym wynosi od dwóch do trzech tygodni.
Jeśli potwierdzi się, że obliczenia z CFD są poprawne w tunelu aerodynamicznym, czyli projektanci uznają, że znaleźli najlepszy przepływ powietrza wokół samochodu, informacje są wysyłane do
- BIURA PROJEKTOWEGO (Faenza), gdzie inżynierowie rozpoczynają projektowanie części w skali 1: 1. Po sfinalizowaniu projektu rysunki są wysyłane do
- ZAKŁADU MASZYN (Faenza), gdzie zaczyna się produkcję wzorów, które zostaną wykorzystane w
- DZIALE KOMPOZYTOWYM (STR3 - Faenza), do wyprodukowania form wykorzystywanych do ostatecznej produkcji rzeczywistych części.
A więc dla powtórzenia - proces jest następujący:
CFD (kalkulacja), TUNEL AERODYNAMICZNY (skala 1:2), BIURO PROJEKTOWE (skala 1:1), ZAKŁAD MASZYN (wzory), DZIAŁ KOMPOZYTOWY - STR3 (formy i części końcowe).
Ile rocznie produkowanych jest bolidów F1 w fabryce w Faenza?
Otóż liczba ta jest zaskakująca i wynosi…
No właśnie – potrzymam Państwa jeszcze chwilę w niepewności i podam tę liczbę w dalszej części relacji.
Podam natomiast orientacyjne koszty projektowania i budowy każdego bolidu F1, które często przekraczają kwotę 100 milionów dolarów, czyli niemal pół miliarda złotych.
Znacznych środków finansowych wymagają przede wszystkim prace badawcze i rozwojowe, oraz trwające setki godzin testy w tunelu aerodynamicznym. Projektanci i konstruktorzy bolidów F1 tworząc każdy nowy pojazd muszą ściśle przestrzegać regulacji Formuły 1 FIA. FIA to skrót od Fédération Internationale de l’Automobile – międzynarodowej organizacji zrzeszającej narodowe federacje sportów samochodowych, która organizuje wiele różnych imprez motoryzacyjnych, w tym od 1950 roku wyścigi Formuły 1.
Nie jest to oczywiście produkcja taśmowa i zautomatyzowana, jak w przypadku popularnych marek samochodowych, a specyfikacje FIA zmieniały się na przestrzeni lat. Jedno pozostało niezmienne, to charakterystyczny wygląd bolidów Formuły 1 – jednomiejscowy pojazd o otwartym nadwoziu i szerokich kołach wystających poza profil kokpitu.
Zwiedzając fabrykę mieliśmy okazję nie tylko poznać poszczególne etapy produkcji bolidów, ale także zobaczyć na żywo właśnie taki pojazd.
Model, który brał udział w startach w poprzednim sezonie, czyli 2018 roku.
Wygląd oraz poszczególne elementy tego samochodu robią piorunujące wrażenie na żywo – można dostrzec wiele detali, które nie są widoczne, kiedy ogląda się wyścigi Formuły 1 w telewizji.
Przede wszystkim bardzo wiele elementów bolidu wykonanych jest z włókna węglowego, o czym także wspominał pracownik fabryki, który pełnił rolę naszego przewodnika. Włókno węglowe jest materiałem idealnie nadającym się do tego typu konstrukcji – jest bardzo lekkie, a zarazem bardzo wytrzymałe. Jedyny problem, to koszty związane z jego użyciem oraz pracochłonny i czasochłonny proces związany z wykonaniem każdego elementu z tego materiału. A w bolidach F1 z karbonu wykonane są nie tylko elementy karoserii pojazdu, ale także jego cała płyta podłogowa!
W Formule 1 kierowcy konkurują za kierownicami swoich bolidów na torze wyścigowym, ale tak naprawdę konkurencja i prawdziwie „wyścigi” toczą się już na etapie pracy działów technicznych i konstrukcyjnych. Tu rozgrywa się wojna techniczna i technologiczna.
Dlatego w trakcie poznawania fabryki widzieliśmy wiele miejsc, w których niestety nie było możliwości wykonywania zdjęć ze względów bezpieczeństwa, w obawie przed wyciekiem wrażliwych informacji do konkurencji. Takie podejście jest w pełni zrozumiałe, choć niestety skutkowało tym, że wiele interesujących miejsc nie mogło zostać uchwyconych w oku naszego redakcyjnego obiektywu.
Jednym z interesujących działów, w którym mogliśmy wykonywać zdjęcia, była duża hala w której znajdowały się cztery piece do wypiekania elementów z włókna węglowego.
Każdy piec jest innej wielkości, w zależności od rodzaju elementu lub części jakie są w nim wypiekane. Jak łatwo się domyślić, ten największy służy do utwardzania karoserii i płyty podłogowej bolidu. Wypiekanie to ostatni etap z całego procesu tworzenia poszczególnych elementów pojazdu z karbonu.
Choć zaprojektowanie, testowanie i wykonanie elementów i podzespołów pojazdu – nie tylko tych z włókna węglowego – to długotrwały i bardzo kosztowny proces, to gross z nich wykorzystywanych jest często tylko jednokrotnie. Z reguły po prostu nie nadają się do ponownego użytku ze względu na stopień zużycia lub zniszczenie już po jednym cyklu wyścigowym. Wprawdzie od niedawna niektóre elementy - jeśli jest taka możliwość - zostają poddawane renowacji, ale tylko niewielka ich część.
Kolejnym ciekawym miejscem był dział odpowiedzialny za opracowywanie i wykonanie kierownic.
Tu także udało nam się wykonać zdjęcia. Co ciekawe, bolid F1 nie ma pedałów jakie znamy ze zwyczajnych samochodów. Wszelkie czynności dotyczące obsługi pojazdu Formuły 1 kierowca wykonuje poprzez naciskanie przycisków na kierownicy lub obsługę manetek na jej bokach.
Będąc w kokpicie, w pozycji niemalże leżącej, kierowca F1 ma stały kontakt ze swoim zespołem technicznym przez interkom w kasku. Kierownica wielofunkcyjna pozwala mu natomiast w sprawny i szybki sposób obsługiwać różne funkcje pojazdu, w tym zmianę biegów oraz przyspieszenie, szczególnie ważne podczas manewru wyprzedzania.
Dział projektowania i testowania kierownic był ostatnim z miejsc, które mieliśmy okazję zobaczyć.
Wróćmy zatem do postawionego wcześniej pytania – ile rocznie powstaje w tej fabryce bolidów F1?
Otóż wspomniane 600 osób w dwóch różnych krajach pracuje niemalże non stop, aby zaprojektować i wykonać rocznie… 2 samochody Formuły 1 należące do zespołu Toro Rosso.
To kolejny imponujący wynik, który na mnie zrobił równie duże wrażenie, co opisywane na wstępie osiągi bolidów F1 oraz cały złożony, kosztowny i czasochłonny proces produkcji tych pojazdów.
Możliwość zobaczenia „od środka” fabryki bolidów F1 to naprawdę niecodzienne doświadczenie, a dowodem na to może być także fakt, że w gronie kilku osób zaproszonych przez markę Edifice była także ekipa dziennikarzy TVN Turbo. Zespół popularnego programu telewizyjnego o motoryzacji również pracował nad materiałem prezentującym zakłady fabryki Toro Rosso.
Towarzyszył nam także znany i popularny kierowca rajdowy oraz dziennikarz telewizyjny – Adam Kornacki. Pan Adam występował podczas naszej wyprawy w zasadzie w dwóch rolach: dziennikarza motoryzacyjnego oraz ambasadora marki Edifice w Polsce.
To przykład dobrego połączenia profesjonalizmu, wiedzy oraz pasji – czyli cech, które bardzo cenimy.
Zespół F1 Scuderia Toro Rosso i marka Edifice
Na koniec warto jeszcze choć krótko wspomnieć o samym teamie Scuderia Toro Rosso.
Przytaczając za wikipedią: „Scuderia Toro Rosso jest drugim, obok Red Bull Racing, zespołem Formuły 1 austriackiego producenta napojów Red Bull. Zespół zadebiutował w sezonie 2006.
Zespół powstał na bazie włoskiego zespołu Minardi, który Red Bull wykupił od Paula Stoddarta w 2005 roku. Kierowcami zostali Włoch Vitantonio Liuzzi, który w sezonie 2005 wziął udział w czterech Grand Prix reprezentując barwy Red Bull Racing, i Amerykanin Scott Speed. Na stanowisko trzeciego i testowego kierowcy został wyznaczony Szwajcar Neel Jani.
W sezonie 2008 zespół Toro Rosso reprezentowali Sebastian Vettel i czterokrotny mistrz serii Champ Car Sébastien Bourdais. 14 września 2008 roku, Sebastian Vettel zdobył pole position i zwyciężył w wyścigu o Grand Prix Włoch na torze w Monza. W sezonie 2008 zespół zajął najwyższą w swojej historii, szóstą pozycję w klasyfikacji konstruktorów z dorobkiem 39 punktów.”
Włoski zespół Scuderia Toro Rosso według założeń, od początku swojego powstania, miał pełnić rolę juniorskiego zespołu Red Bulla. Miała to byś swoista „kuźnia kadr i talentów” dla starszego brata, czyli wspomnianego zespołu Red Bull Racing, który powstał w 2005 roku.
Współpraca partnerska między zespołem F1 Scuderia Toro Rosso a zegarkową marką Edifice rozpoczęła się w lutym 2016 roku.
Jako, że mottem marki Edifice jest hasło „Speed & Intelligence” – „Szybkość i Inteligencja”, a pomiar czasu w sportach motorowych to przecież kluczowa sprawa, nawiązanie takiej kolaboracji stanowiło ważny krok na ścieżce rozwoju tej japońskiej marki należącej do firmy Casio.
Dzięki nawiązanej współpracy w ofercie marki Edifice powstają każdego roku limitowane edycje sportowych zegarków dedykowane właśnie partnerstwu z zespołem F1 Toro Rosso.
…
Mamy nadzieję, iż powyższą relacją udało nam się choć częściowo przybliżyć Państwu niesamowity świat wyścigów Formuły 1 oraz oddać atmosferę panującą w odwiedzanej przez nas fabryce.
Pragniemy także podziękować marce Edifice za zaproszenie i możliwość uczestnictwa w tej wyprawie.
Maciej Kopyto
Redakcja Zegarki i Pasja
Bibliografia:
https://www.edifice-watches.eu/euro/edifice-world/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Samochód_Formuły_1
https://pl.wikipedia.org/wiki/Scuderia_Toro_Rosso
INSTAGRAMIE
greenlogic.eu