Przed pojawieniem się zegarków kwarcowych na początku lat 70 XX wieku, we wszystkich dziedzinach życia, w których kluczową rolę odgrywał pomiar czasu, wykorzystywane były wyłącznie czasomierze mechaniczne.
Tyczyło się to również sportowej rywalizacji, która towarzyszy ludzkości od zarania dziejów. Zmagania toczyły się na lądzie, na wodzie, a z czasem także w przestworzach, dlatego aby skutecznie mierzyć odcinki czasowe wynaleziono już wiele lat temu urządzenie o nazwie chronograf.
Dziś chciałbym zaprezentować zegarek, który również jest chronografem, ale dość nietypowym, gdyż wykorzystywany był w latach 60’ i 70’ XX wieku, jako stoper odliczający czas pozostały do rozpoczęcia regat jachtowych!
Wstęp, czyli historia modelu:
Regaty jachtowe odbywały się już znacznie wcześniej, zanim wynaleziono zegarek naręczny służący do odmierzania czasu, jaki pozostał do rozpoczęcia wyścigu. Łódki żeglarskie z oczywistych przyczyn muszą być stale w ruchu i stale szukać dobrego wiatru, dlatego nie mogły ustawić się obok siebie na linii startu, jak ma to miejsce w przypadku łodzi motorowych.
Stąd też funkcja chronografów żeglarskich była prosta:
Aby wszyscy zawodnicy – przynajmniej w teorii – mieli jednakowe szanse, sędziowie nadzorujący regaty oddawali na 5 minut przed startem wystrzał z pistoletu. Oznaczało to, że jednostki biorące udział w wyścigu mogą przekroczyć linię startu nie wcześniej, niż za 5 minut. W tym momencie załoga jachtu włączała swój stoper i odmierzała dokładnie czas, po którym mogła przepłynąć linię startu, bez narażenia się na dyskwalifikację. Przez wiele lat wykorzystywano w tym celu chronografy w postaci zegarków kieszonkowych. Chronografy kieszonkowe stanowiły wówczas większość stoperów przeznaczonych do użytku podczas wszelkich zawodów i zmagań sportowych.
W 1961 roku firma Jean Richard S.A. złożyła wniosek do Szwajcarskiego Urzędu Patentowego o zastrzeżenie rozwiązania technicznego na zegarek naręczny przeznaczony do regat jachtowych z funkcją odliczania 5 minut. Jest to historyczna data i zarazem moment narodzin zegarków naręcznych przeznaczonych do zmagań żeglarskich, w takiej formie, w jakiej znamy je obecnie. Zaledwie rok później powstała marka AQUASTAR, której twórcą jest właśnie przedsiębiorstwo Jean Richard S.A., z siedzibą w Genewie. Aquastar była i nadal jest niezależną, szwajcarską firmą posiadającą własne zakłady produkcyjne, która od momentu powstania specjalizowała się w produkcji zegarków oraz wszelkiego rodzaju sprzętu przeznaczonego do nurkowania.
Historia linii zegarków Regate rozpoczyna się dokładnie 30 listopada 1964 roku, kiedy to na bazie poprzedniego patentu powstaje kolejne rozwiązanie techniczne – również zastrzeżone szwajcarskim patentem o numerze 385 114 – pod nazwą:
„Fragment wyrobu zegarmistrzowskiego pozwalając na odliczenie ograniczonej liczby minut„
„Załączona konstrukcja prezentuje, jako przykład, rodzaj wykonania fragmentu wyrobu zegarmistrzowskiego będącego przedmiotem wynalazku. Rysunek przedstawia zegarek w formie, w jakiej otrzymuje go użytkownik. Ramię wskazówki sekundnika 1 znajduje się w centrum, a tarcza zawiera otwór 2, przez który widoczna jest górna powierzchnia narządu wskazującego 3, w tym strefa 3A w kolorze, wskazująca stopniowy upływ czasu przez otwór w tarczy, jaki minął od ponownego ustawienia na zero ramienia sekundnika, uzyskanego przez naciśnięcie przycisku 4, korona 5 wykorzystywana jest do nakręcania zegarka i ustawiania ramion wskazówki godzinowej i minutowej”.
Fragment tekstu z dokumentu patentowego – rok 1964
Czasomierze pod nazwą Aquastar Regate, wykorzystujące prezentowane powyżej rozwiązanie techniczne, zostały stworzone we współpracy z doświadczonym nurkiem Frédéric Robert, który pracował później w przedsiębiorstwie OMEGA i współtworzył najważniejsze modele z linii Seamaster. W 1965 roku czasomierze Aquastar Regate trafiły do sprzedaży i były to pierwsze żeglarskie, naręczne chronografy z przeznaczeniem do wyścigów regat jachtowych na świecie. Czasomierze te wyposażone były w zmodyfikowany mechanizm Felsa kaliber 4000 N.
Dystrybutorem zegarków Aquastar stała się firma HEUER, która oferowała wszystkie dostępne wówczas modele produkowane przez Aquastar’a. Niedługo po tym, jak Regate trafiła na rynek, na tarczy zaczęła pojawiać się także nazwa HEUER, dzięki czemu zegarki firmowane były obiema markami.
Miało to zapewne podnieść prestiż i zwiększyć zaufanie klientów do nowej firmy, jaką było wówczas przedsiębiorstwo Aquastar. Ponadto w roku 1973 Aquastar uzyskał kolejny patent o numerze 563 037, który zawierał modyfikację prezentacji upływu czasu w postaci pięciu odrębnych okienek na tarczy.
Dzięki zastosowaniu wysokiej jakości materiałów oraz dużej precyzji wykonania, Regate szybko zyskały miano niezawodnych. Komercyjny sukces spowodował, że w roku 1976 firma HEUER zdecydowała się na wypuszczenie własnej serii zegarków przeznaczonych do pomiaru czasu podczas wyścigów regat jachtowych pod nazwą „Regatta”.
Pojawienie się z początkiem lat 70’ XX wieku zegarków kwarcowych spowodowało niestety stopniowe wypieranie z rynku i zastępowanie nimi zegarków mechanicznych. Produkcja czasomierzy z nietypową funkcją chronografu żeglarskiego trwała około 20 lat, do roku 1983. Z patentu Aquastar’a korzystały także inne przedsiębiorstwa, które sygnowały wyroby Aquastar nazwą swojej marki, m. in. Lorenz i Duward.
Funkcje i obsługa – Jak działa funkcja odliczania 5 minut ?
Model Regate posiada koronkę oraz pusher. Koronka służy do ustawiania godziny w standardowy sposób oraz nakręcania zegarka, natomiast dolny przycisk włącza funkcję odmierzania czasu do startu regat. Naręczny chronograf Aquastar wyposażony był we wskazówkę sekundową typu „fly back”, co oznacza, iż ramię wskazówki sekundowej po włączeniu odliczania, błyskawicznie wracało na godzinę 24.00 i rozpoczynało bieg od nowa.
Podczas gdy odliczanie było wyłączone, w otworach wyciętych w tarczy widać było dysk w kolorze tarczy. Po włączeniu funkcji chrono, okienka wypełniały się kolorowym dyskiem a czasomierz rozpoczynał odliczanie dokładnie 5 minut. Upływ czasu powodował przesuwnie się i znikanie kolorowego dysku, a w jego miejsce wracał fragment dysku przypominający wyglądem tarczę. Jedno okienko odpowiadało jednej minucie.
POSZCZEGÓLNE ELEMENTY:
Koperta
Koperta Regate ma wyraźnie owalny kształt i wykonana jest w całości ze stali nierdzewnej. Koperta jest dość cienka, jak na chronograf, ale cały czasomierz jest sporych rozmiarów:
Wysokość – 47 mm
Szerokość bez koronki – 37,5 mm
Szerokość z koronką – 39 mm
Grubość – 13 mm
Prezentowany egzemplarz posiada także oryginalną koronkę sygnowaną logo Aquastar.
Dekiel
Dekiel wykonany jest także ze stali nierdzewnej i posiada charakterystyczny kształt gwiazdy, co wymusza na zegarmistrzu lub też właścicielu posiadanie specjalnego klucza do otwierania tego typu kopert.
Tarcza
Tarcza posiada zdobienie w postaci szlifu słonecznego i jest stonowanego, srebrnego koloru. Tarcza jest bardzo czytelna, nie posiada żadnych dodatkowych ozdobników – czysta forma, która ma skupiać uwagę użytkownika na głównej funkcji chronografu, czyli odmierzaniu 5 minut.
Wskazówki wypełnione są masą fluorescencyjną. W około tarczy widoczna jest wyraźna podziałka minutowa w formie malowanych indeksów. Indeksy nakładane znajdują się tylko w czterech miejscach tarczy, na godzinie 12.00, 3.00, 6.00 i 9.00. Ponadto na tarczy umieszczono logo HEUER a także nazwę producenta: Aquastar.
Mechanizm
Automatyczny kaliber Felsa 4000N pracujący w Aquastar Regate to stosunkowo nieskomplikowany mechanizm posiadający jedynie funkcję stopera. Dzięki temu jest bardzo niezawodny i solidny.
Mechanizm został poddany delikatniej modyfikacji poprzez dołożenia dysku z kolorowym fragmentem. Werk pracuje z częstotliwością 18 000 wahnięć na godzinę i posiada 17 kamieni łożyskujących.
Pasek
Prezentowany zegarek posiada nieoryginalny, skórzany, czarny pasek. Fabrycznie czasomierze te wyposażone były także w pasek lub stalową bransoletę typu NSA.
POZOSTAŁE INFORMACJE:
Dostępność części zamiennych
– nie jest to wielce skomplikowany mechanizm, dlatego części do tego kalibru są powszechnie dostępne i ich pozyskanie nie powinno stanowić większego problemu.
Możliwość zakupu i wycena
– Zegarki z linii Regate w zasadzie nie pojawiają się na polskich aukcjach, a na portalach zagranicznych trafiają się bardzo rzadko. Im starszy egzemplarz tym trudniej dostępny. Pierwsze modele, produkowane przez Aquastar i sygnowane logo Aquastar, a potem także HEUER, są tym bardziej trudno dostępne. Ceny Regate wahają się w przedziale 600 $ – 1 000 $, czyli około 1 800 zł – 3 500 zł. Egzemplarze z pudełkiem i dokumentami mogą kosztować jeszcze więcej. Cena może wydawać się dość wysoka, ale należy zwrócić uwagę, iż jest to model trudno dostępny i poszukiwany przez kolekcjonerów, gdyż posiada nietypową komplikację konstrukcji.
Zakończenie – czyli jak to jest, być posiadaczem Regate
Regate to nieskomplikowany w obsłudze czasomierz, który poza funkcją odliczania 5 minut do rozpoczęcia wyścigów żeglarskich, po prostu ma nam wskazywać bieżący czas każdego dnia. Prezentowany egzemplarz ma ok. 40 lat, mimo to działa perfekcyjnie, co zawdzięcza dobrze wykonanemu mechanizmowi, podzespołom i elementom zewnętrznym.
Zegarek jest dość dużych rozmiarów, co doskonale wpisuje się w obecne standardy, dodatkowo świetnie dopasowuje się do nadgarstka, a przy tym jest stosunkowo cienki i lekki, dzięki czemu jego użytkowanie jest bardzo wygodne. Jest to model, który posiada bardzo uniwersalny design, więc można używać go na co dzień. Jedynie ze względu na sportowy charakter nie pasuje do garnituru czy stroju wieczorowego.
www.manufakturaczasu.pl