Zawód Zegarmistrz – rzemiosło dla osób potrafiących panować nad swoim ciałem i umysłem

Zawsze, myśląc o zawodzie zegarmistrza, miałem przed oczyma starszego pana otoczonego przez niezliczone zegarki i zegary, siedzącego w nieco zgarbionej pozycji z lupą przy oku i pracującego nad naprawą pięknego i skomplikowanego czasomierza.


Zdjęcie 1. Lupy różnego typu i mocy

Ten romantyczny, owiany tajemnicą obraz dość mocno zaczął się klarować od momentu, gdy moja praca zawodowa związała się z branżą zegarkową. Obecnie ściśle współpracuję z zegarmistrzem, co jeszcze bardziej pogłębiło moją fascynację zegarkami i dało możliwość spojrzenia na te małe dzieła sztuki pod nieco innym, bardziej technicznym kątem.


Zdjęcie 2. Komplet wkrętaków zegarmistrzowskich

Bliski kontakt z moim mistrzem pozwolił na czerpanie nauki z jego szerokiej wiedzy, korzystanie z jego materiałów i książek, ale przede wszystkim olbrzymiego doświadczenia.  Dzięki temu dość dobrze poznałem ten piękny zawód, który postrzegam teraz jako pieczołowite rzemiosło dla osób potrafiących panować nad swoim ciałem i umysłem, jednocześnie umiejętnie kierując położeniem bardzo małych elementów, aby finalnie stworzyć z nich spójną całość.


Zdjęcie 3. Przykład różnych podstawek do zegarków i mechanizmów

Zegarmistrz, który profesjonalnie podchodzi do swojej pracy, powinien dbać o każdego klienta, a przede wszystkim o jego zegarek i obchodzić się z nim w należyty sposób, aby uchronić go przed powstaniem jakichkolwiek szkód.


Zdjęcie 4. Przyrząd do otwierania zegarków z deklem wciskanym


Zdjęcie 5. Prasa zegarmistrzowska

Jest jak lekarz, który potrafi zdiagnozować źródło choroby oraz zna sposoby jej leczenia. Jak  mechanik samochodowy, który kompleksowo zajmie się naprawą, wymieni zepsute elementy na nowe, naprawi je lub jeśli to konieczne, zastosuje części używane, ale o wszystkim poinformuje swojego klienta i nie narazi go na niepotrzebne koszty. Jak doborowy chirurg, który wykonuje swoją pracę w sterylnych warunkach z najwyższą precyzją i pozostawia po sobie nienaganną czystość. Praca zegarmistrza wymaga przy tym wszystkim olbrzymiej wiedzy z zakresu wielu dziedzin, takich jak: mechanika, mikromechanika, materiałoznawstwo, fizyka, chemia, czy matematyka.


Zdjęcie 6. Klucz do zegarków z deklem dokręcanym

Zegarmistrz powinien posiadać dobrze wyposażony warsztat, aby sprostać wyzwaniom każdej naprawy.

Sprzęt powinien być jak najwyższej jakości, co będzie gwarancją dobrze wykonanej pracy. Każdy specjalista powinien dbać o swoje narzędzia i maszyny, utrzymywać je w czystości i posługiwać się nimi z najwyższą starannością. Dzięki temu, nawet po kilku dekadach będą one sprawne i użyteczne. W pracy zegarmistrza konieczne jest sprawne posługiwanie się wieloma narzędziami, takimi jak pinceta, wkrętaki, młotki, klucze, otwieraki, pilniki, oliwiacze, rozwiertaki i wiele innych. W zakładzie zegarmistrzowskim znajduje się również wiele maszyn, jak chociażby tokarka, czyszczarka, sprawdzarka chodu zegarka, rotomat, prasy różnego typu, szlifierki...

To pokazuje jak wszechstronną wiedzę i umiejętności musi posiadać zegarmistrz.


Zdjęcie 7. Nabijarka zegarmistrzowska wraz z kompletem nabijaków

Jak pisałem już na wstępie, w mojej codziennej pracy mam możliwość bliskiego obcowania z mistrzem zegarmistrzowskim, dzięki czemu bardzo często aktywnie uczestniczę w obsłudze klientów serwisowych.

Bardzo ciekawą grupę stanowią osoby, które w ramach oszczędności kupują wyłącznie baterię i postanawiają wymienić ją samodzielnie.

Jestem świadomy, że wiele osób czytających ten artykuł nie raz otwierało zegarek i taką czynność wykonywało. Nie ma w tym nic złego, jeżeli wiemy co robimy i mamy do tego odpowiednie narzędzia. Bardzo często jednak takie osoby, które chcąc zaoszczędzić kilkanaście złotych, biorą się za robotę, nie mając o niej – mówiąc kolokwialnie – zielonego pojęcia. Spora część z nich wraca potem do serwisu, ponieważ nie są w stanie zamknąć zegarka, lub nawet nie udało im się go otworzyć. Serce się kraje, gdy ogląda się skutki takiego serwisu “zrób to sam” - porysowane lub wykrzywione dekle i koperty, zerwane uszczelki, czy mechanizm cały w odciskach palców.


Zdjęcie 8. Zapas najpopularniejszych baterii różnego typu

Jak dla mnie, jest to gra nie warta świeczki, w której można stracić więcej niż zyskać.

Oczywiście, wszystko zależy też od klasy zegarka, ponieważ koszt wymiany baterii będzie różny w przypadku drogiego, szwajcarskiego modelu i ekonomicznego czasomierza nieznanej marki. Jest to uzasadnione, ponieważ cena usługi zależy z jednej strony od przyjętego ryzyka, z drugiej od poziomu wyedukowania zegarmistrza.

Jednak w każdym przypadku, w dobrym zakładzie zegarmistrzowskim, nasz zegarek zostanie otwarty w sposób, który nie pozostawi śladów na deklu, oczyszczony z wszelkich brudów, uszczelki zostaną nasmarowane lub wymienione na nowe, mechanizm wytarty z wszelkich odcisków, a zamontowana bateria będzie nowa i wydajna.

Niezwykle ważnym aspektem jest fakt, że na tego typu usługi serwisowe otrzymujemy gwarancję, która poza samym działaniem zegarka powinna również obejmować jego wodoszczelność. Z uwagi na powyższe uważam, że naprawdę warto wydać te kilkanaście złotych i spać spokojnie.


Zdjęcie 9. Tester działania mechanizmów kwarcowych oraz baterii – szczególnie przydatny w przypadku zegarków pozbawionych wskazówki sekundowej

Praca zegarmistrza to oczywiście nie tylko wymiana baterii, czy sprzedaż akcesoriów.

Prawdziwym wyzwaniem jest serwis zegarków mechanicznych.

Poziom trudności wzrasta w tym przypadku proporcjonalnie do liczby tak zwanych komplikacji konstrukcji mechanizmu, jak np. datownik, stoper (chronograf), czy fazy księżyca. Najczęściej taka usługa sprowadza się do wyczyszczenia całego zegarka i nasmarowania odpowiednich elementów. W takim celu musi on zostać całkowicie rozłożony, wszystkie części sprawdzone i umyte, a na koniec złożone z powrotem w całość.


Zdjęcie 10. Myjka ultradźwiękowa


Zdjęcie 11. Czyszczarka do zegarków marki Elma. Źródło: www.elma-ultrasonic.com

Sprawa dość mocno komplikuje się w momencie, gdy zegarek ulegnie awarii.

Wtedy w pierwszej kolejności trzeba zdiagnozować przyczynę, a następnie usunąć usterkę. Oczywiście wykwalifikowany zegarmistrz, w większości przypadków, już po samych objawach i przeprowadzonym wywiadzie z właścicielem jest w stanie stwierdzić, co się stało i podjąć odpowiednie kroki w celu naprawy. Jednak, jak to w życiu bywa, nie wszystko jest tak proste i oczywiste. Czasami znalezienie przyczyny wymaga nieco więcej cierpliwości - a co za tym idzie czasu oraz maksymalnego wytężenia zmysłów wzroku i słuchu.

W takich sytuacjach wiedza i doświadczenie zegarmistrza odgrywają decydującą rolę.


Zdjęcie 12. Uniwersalna szlifierko-ostrzałka z tarczą diamentową

Kolejną usługą, którą możemy wykonać u zegarmistrza jest renowacja zegarka.

W tym przypadku nieocenioną rolę odgrywa dostępność do części zamiennych, które dobry fachowiec zbiera przez całe swoje zawodowe życie. Duży ich zasób pozwala uratować stare, piękne okazy, także dzięki „transplantacjom” często już niedostępnych elementów.

Przy przywracaniu zegarkom dawnego blasku, poza pracami nad samym mechanizmem, dużo uwagi poświęca się również wyglądowi zewnętrznemu. Istnieje możliwość wymiany lub wypolerowania szkła, odnowienia tarczy i wskazówek, wypolerowania koperty, bądź poddania jej innym działaniom w celu odnowienia powłok. Po tych wszystkich “zabiegach odmładzających” pozostaje już tylko zamontować nowy pasek lub bransoletę i można cieszyć się urokiem klasycznego zegarka, często będącego jednocześnie cenną pamiątką.


Zdjęcie 13. Sprawdzarka chodu zegarka mechanicznego. Model MTG-3000. Źródło: www.e-bay.com

Wszystkie wyżej wymienione przykłady zajęć zegarmistrzowskich stanowią wyłącznie małą część tego, co faktycznie jest przedmiotem pracy zegarmistrza, ale mam nadzieję, że trafnie przedstawiają istotę tego pięknego fachu i różnorodność prac z nim związanych.

Często spotykam się ze stwierdzeniem, że zawód zegarmistrza wymiera i już niedługo nie będzie miał on racji bytu. Osobiście się z tym nie zgadzam. Faktem jest, że statystycznych posiadaczy zegarków naręcznych przybywa, w dodatku coraz częściej mamy w swojej kolekcji więcej niż jeden model. Na pewno znajdą się wśród czytelników tego artykułu właściciele dużo większej ich liczby. W dodatku na rynku zegarkowym widoczne jest coraz większe zainteresowanie zegarkami mechanicznymi, których serwis wymaga specjalistycznej wiedzy i sprzętu. Właściciele zegarków stają się też coraz bardziej świadomymi konsumentami, dzięki swobodnemu dostępowi do ciekawych informacji w Internecie, wielu grupom tematycznym, klubom miłośników, czy portalom, takim jak “Zegarki i Pasja”.

Co ważne, coraz częściej jesteśmy skłonni przeznaczać większe pieniądze na zakup wymarzonego modelu czasomierza, mając świadomość jego wyższej jakości, prestiżu wynikającego z jego posiadania, czy dodatkowych komplikacji konstrukcji mechanizmu.

Poza zegarkami noszonymi czy to na nadgarstku, czy też w kieszonce, pozostają jeszcze inne czasomierze, jak chociażby zegary wiszące lub stojące, które bardzo często stanowią cenne pamiątki rodzinne. Nimi również powinni zajmować się specjaliści, aby swoją nienaganną pracą mogły cieszyć kolejne pokolenia. To wszystko sprawia, że serwis naszych zegarków powierzymy osobie wykwalifikowanej, która zajmie się nimi w odpowiedni sposób - skierujemy się prosto do zegarmistrza.


Zdjęcie 14. Tokarka zegarmistrzowska

Może więc, zamiast twierdzić, że jest to zawód skazany na wymarcie, powinno się zmienić podejście i stwierdzić, że za dekadę lub dwie może wystąpić deficyt specjalistów, którzy podejmą się naprawy skomplikowanego pod względem technicznym zegarka mechanicznego.

Kto wie, może wtedy będziecie mogli zwrócić się między innymi do mnie...?
Czas pokaże.

Autor / zdjęcia: Paweł Zgiep