„Zegary w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu”

Krakowski Wawel jest ostatnio bardzo aktywny i zauważalny w zegarkowym światku. Wydane niedawno: duży katalog zbiorów zegarowych na Wawelu: „Zegary i zegarki w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu”, mała książeczka o tych samych zbiorach, a teraz otwarcie wystawy o identycznym tytule: ”Zegary w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu”, to naprawdę cieszy zegarkomaniaków. Duża w tym na pewno zasługa Kuratora Wystawy i autorki obydwu książek pani Stanisławy Link-Lenczowskiej. Królewskiemu Krakowowi można tylko pogratulować takiej wystawy i takiej osoby.

Po raz pierwszy kolekcja zegarów i zegarków Zamku Królewskiego na Wawelu jest prezentowana na wystawie czasowej, umożliwiającej zwiedzającym zorientowanie się w liczebności i wartości artystycznej zbioru. Na wystawie znajdują się zegary wykonane w ważnych centrach zachodniej Europy jak i na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej. Prezentowane czasomierze odznaczają się bogactwem form oraz różnorodnością dekoracji ornamentalnej i figuralnej. 85 czasomierzy jest zaprezentowanych w aranżacji inspirowanej tarczą zegara.

                Początki kolekcji wawelskiej sięgają lat dwudziestych ubiegłego stulecia, kiedy to rozpoczęto renowację wnętrz odzyskanego zamku i przystąpiono do wyposażenia komnat. W staraniach o pozyskiwanie obiektów dominowała chęć nawiązania do dawnych zbiorów królewskich Jagiellonów i Wazów. Przez blisko sto minionych lat udało się zgromadzić pokaźny zespół dzieł, ze znaczącą grupą wczesnych zegarów stołowych, pochodzących ze schyłku XVI i z XVII stulecia.

                Czołowe miejsce wśród zegarów stołowych zajmują obiekty sygnowane przez augsburskiego twórcę Davida Fronmillera (zm. 1618), przedstawiciela zegarmistrzowskiej rodziny, którego dziełem jest niezwykle rzadki zegar wazonowy, a także prace Lorentza Wolbrechta z Torunia (czynny 1662-1684), autora okazałego zegara monstrancjowego o ozdobnym trzonie z postacią syreny. Równie cenne są dzieła gdańskiego zegarmistrza Simona Gintera (czynny ok. poł. w. XVII) i wilnianina Jakuba Gierke (czynny 1616-1666) – z ich warsztatów pochodzą dekoracyjne zegary kaflowe. Pozostałe „kaflaki” z XVII i XVIII stulecia, w Polsce, zwane też od swojego kształtu „żabami”, noszą sygnatury twórców związanych z Gdańskiem, Toruniem, Wilnem, Lublinem oraz Augsburgiem.

                Wiek XVIII reprezentują przede wszystkim francuskie zegary ścienne – konsolowe,o skrzynkach ozdabianych markieterią, cienkimi płytkami barwionego rogu, laką lub imitującą lakę farbą oraz tzw. cartele o niesymetrycznej rokokowej linii obudowy wykonanej z brązu złoconego, często łączonego na zasadzie kontrastu z kruchą porcelaną, jak np. zegar jednego z wybitniejszych paryskich twórców Gille`a L`Aîné (czynny 1720-1765).

                Istotną pozycję zbioru stanowią zegary kominkowe z końca XVIII i pierwszej połowy XIX stulecia, wzbogacone figurami Apollina, Amora, boga wiatru Zefira, Cerery, Jazona zdobywającego złote runo czy Aleksandra Macedońskiego. Mniej liczne są obiekty pochodzące z Holandii, Anglii i Austrii. Wśród nich odnotować można także interesujące przykłady zegarów ściennych, gabinetowych czy szafowo-podłogowych.

                Uzupełnieniem kolekcji jest niewielki zespół zegarów podróżnych, tzw. powozowych, wykonanych we Friedbergu, ośrodku specjalizującym się w wieku XVIII w produkcji tego typu czasomierzy, zegarki kieszonkowe z XVIII i XIX stulecia, oraz damskie zegarki na rękę z lat dwudziestych ubiegłego wieku. Wśród zegarków kieszonkowych dostrzec można obiekty wykonane w firmie założonej w r. 1839 w Genewie przez emigranta z Polski Antoniego Norberta Patka, funkcjonującej do dzisiaj pod nazwą Patek Philippe.

Władysław Meller
na podstawie materiałów prasowych muzeum

Informacje praktyczne:
1. Wystawa czynna:
marzec:               wtorek – sobota 9.30–16.00, niedziela i święta 10.00–16.00
kwiecień, maj: wtorek – piątek 9.30–17.00, sobota, niedziela i święta 10.00–17.00,
poniedziałki – nieczynna

ostatnie wejście na godzinę przed zamknięciem wystawy

bilety:   5 zł – w kasach i przy wejściu na wystawę,

wstęp bezpłatny z ważnym biletem do Reprezentacyjnych Komnat Królewskich

2. Imprezy towarzyszące:

Warsztaty plastyczne dla rodzin z dziećmi

21 marca 2015 „Zakręcony czas”

18 kwietnia 2015 „Czas dla dzieci”

Muzeum udostępnia także nagranie video z wystawy