Wielkanoc jest jednym ze "świąt ruchomych" kalendarza chrześcijańskiego i w kolejnych latach przypada ono na inny dzień. Wynika to z przyjętych w 325 roku ustaleń soboru nicejskiego, wedle których Wielkanoc jest obchodzona w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca.
Z uwagi na to, że wskazania służące do wyznaczenia dnia Wielkanocy - astronomiczne jakimi są pełnia księżyca i początek wiosny, oraz kalendarzowe jakim jest dzień tygodnia nie są ze sobą skorelowane, to święto Wielkiej Nocy obchodzimy w przedziale od 22 marca do 25 kwietnia.
Wskazanie Daty Wielkanocy (w j. francuskim "Date de Paques")
W 1989 roku Patek Philippe z okazji swojej 150 rocznicy skonstruował jeden z najbardziej skomplikowanych zegarków Caliber 89. Oprócz takich funkcji jak stoper z doskakującą wskazówką (rattrapante), wskazanie faz księżyca, wieczny kalendarz, równanie czasu, mapa nieba, dwa niezależne mechanizmy wybijające i wiele innych, został wyposażony w jedno z najbardziej niezwykłych i najtrudniejszych do wykonania wskazań: wyznaczanie daty Wielkanocy.
Jak dotąd wskazanie to nie zostało powtórzone w żadnym innym znanym zegarku noszonym - kieszonkowym lub naręcznym i to pewnie nie tylko z tego powodu, że Patek Philippe je opatentował, ale przede wszystkim z uwagi na trudność wynikającą ze sposobu wyznaczania Wielkanocy wg kalendarza lunarno-solarnego na potrzeby kalendarza gregoriańskiego.
Trudność ta przejawia się też pewną niedoskonałością techniczną, mianowicie mechanizm użyty w Caliber 89 poprawnie wskazywał datę Wielkanocy wyłącznie w latach od 1989 do 2017. Po tym czasie mechanizm wymaga wizyty u zegarmistrza i mało-inwazyjną wymianę specjalnego koła programowego pracującego w cyklu 28 letnim.
Patek Philippe Caliber 89, wskazania astronomiczne. Data nadejścia Wielkanocy jest pokazana w sektorze nad gwiazdozbiorem.
Mechanizm obsługujący wskazanie dnia Wielkanocy zastosowany w Caliber 89 został opatentowany w 1983 roku przez trzech twórców: Jean-Pierre Musy, François Devaud oraz Frédérique Zesiger. Wniosek patentowy został złożony przez firmę Patek Philippe gdyż Jean-Pierre Musy od niemal czterdziestu lat współpracuje z firmą pełniąc przez wiele lat rolę dyrektora technicznego.
Mechanizm wyznaczania daty Wielkanocy wykorzystuje specjalne koło programowe o odpowiednio wykonanym układzie wrębów wewnętrznych, obracające się cyklu 28-letnim. Koło to przesuwa się o jedną działkę na rok, a każdy jego ruch powoduje wejście we współpracę kolejnego, odpowiedniej głębokości wrębu. W zależności od tego w danym roku wskazówka Wielkanocy przeskakuje na poprawną datę.
Mechanizm Daty Wielkanocy, Patek Philippe Caliber 89, z pierwotnego patentu.
Problem techniczny jaki się z tym rozwiązaniem wiąże to ograniczenie liczby wrębów, które zostały zaprojektowane w sposób podobny do idei klasycznego rozwiązania wiecznego kalendarza. Cykl lat przestępnych powtarza się co cztery lata, a uwzględniając korekty co każde 100 i 400 lat.
Data Wielkanocy powtarza całą serię możliwych dat w znacznie dłuższym przedziale czasu i dlatego nie może być w pełni zakodowana na kole programowym. Z tego powodu wymiana koła programowego po upływie 28 lat jest konieczna. Stosując współczesne zasady obliczania daty Wielkanocy pełny cykl dat wielkanocnych powtarza się co 5 700 000 lat. Przy rozmiarze zastosowanego koła programowego - jego średnica wynosi 3 cm i obwód ok. 9,42 cm widać, że pojedyncze zazębienie (krok) zajmuje ok. 3,364 mm. z linii obwodu.
W celu zakodowania pełnego cyklu dat wielkanocnych, koło programowe musiałoby zawierać 5 700 000 kroków, co przy takim przyjęciu jego długości po linii obwodu oznacza, że musiałoby ono mieć obwód ok. 19,2 km i średnicę ok. 6,1 km.
Cyferblat astronomiczny Caliber 89, ze wskazaniem wschodu i zachodu słońca, równaniem czasu, mapą gwiazdozbioru, pozycja Słońca oraz daty Wielkanocy.
___
Jedynym zegarkiem noszonym o porównywalnej, a nawet większej skali komplikacji konstrukcji mechanizmu, ale zastosowanym podobnym wskazaniu ruchomego święta jak w Caliber 89 jest Vacheron Constantin Reference 57260 posiadający 57 tzw. „Komplikacji” tj. różnych funkcji i wskazań.
Wskazanie Dnia Pojednania w Vacheron Constantin 57260
Mechanizm o nr ref. 3750 został wyposażony we wskazanie Dnia Pojednania (Jom Kippur) - jedno z najważniejszych świąt żydowskich (na zdjęciu powyżej prezentowane jest jako wskazanie retrograde na godzinie 6). Podobnie jak Dzień Wielkanocy także jest ruchome i przypada na 10 dzień pierwszego miesiąca cywilnego kalendarza żydowskiego tj. przełom września i października. Jednakże konstrukcja tego wskazania opiera się o kalendarz juliański, który charakteryzuje się prostszymi (w porównaniu do kalendarza gregoriańskiego) regułami.
Pełen cykl kalendarza juliańskiego wynosił 76 lat obejmując również pełen cykl lat przestępnych, a Dzień Pojednania powtarza się w nim cyklicznie co 536 lat. Liczba ta zgodnie z zasadą matematyki jest najmniejszą wspólną wielokrotnością liczby 76 (cykl kalendarza juliańskiego) oraz liczby 7 (cykl dni w tygodniu) co ułatwia skonstruowanie mechanizmu dla tego wskazania.
Vacheron Constantin Reference 57260
Źródło: Hodinkee
Zgłaszający: Tomasz Jakubas
Pozostałe rekordy w ramach: Kalendarium ewolucji mechanizmów
REKLAMA
INSTAGRAMIE
greenlogic.eu