1919 - Sprężyna włosowa wykonana z Elinwar’u

Elinwar – stop niklu, żelaza i chromu o znikomej rozszerzalności cieplnej oraz dobrych właściwościach sprężystych (mały wpływ zmiany temperatury na moduł sprężystości). Został wynaleziony w 1919 roku przez szwajcarskiego fizyka Charlesa Édouarda Guillaume. Pierwotnie składał się z 52% żelaza, 36% niklu i 12% chromu i znalazł zastosowanie jako materiał służący do wytwarzania sprężyn włosowych balansu w mechanizmach zegarkowych.

Elinwar był jednym z pierwszych stopów, który zminimalizował problemy wcześniej stosowanych sprężyn stalowych, tj. niestabilności termicznej, podatności magnetycznej oraz rdzewienia. Stal ma relatywnie duży wpływ zmiany temperatury na moduł sprężystości. Oznacza to, że jej "sprężystość" zmienia się w zależności od temperatury, co powoduje konieczność stosowania skomplikowanych i częściowo tylko skutecznych sposobów kompensacji temperaturowej dla zespołu balansu.

Stosowany dziś Elinwar zawiera ok. 59% żelaza, 36% niklu i 5% chromu, a jego własności w stosunku do stali zmniejszają podatność sprężyny włosowej na namagnesowanie oraz poprawiają jej stabilność termiczną, Pole magnetyczne oddziaływuje na elementy wykonane z elinwaru (przyciąga je), ale Elinvar nie magnesuje się trwale.

Wykorzystanie Elinwaru do produkcji sprężyn balansowych umożliwiło wykonanie mechanizmów zachowujących wysoką precyzję chodu bez użycia skomplikowanych sposobów kompensacji termicznej oraz zagwarantowało zegarkom właściwości "antymagnetyczne".

Za odkrycie Elinwaru Charles Édouard Guillaume otrzymał w 1920 roku Nagrodę Nobla.

Zgłaszający: Tomasz Jakubas
Pozostałe rekordy w ramach: Kalendarium ewolucji mechanizmów