
Nivarox - stop niklu i żelaza wynaleziony ok. 1933 roku przez dr H. C. Reinharda Straumanna. Nazwa handlowa „Nivarox” jest akronimem od "Nicht variabel oxydfest" (Non-Variable Non-Oxidizing). „Niezmienność” odnosi się do najważniejszej właściwości stopu: niskiego współczynnika sprężystości, który oznacza że elastyczność materiału nie zmienia się znacząco wraz z temperaturą. W przemyśle zegarmistrzowskim Nivarox używany jest do wytwarzania sprężyn włosowych balansu, newralgicznego elementu mechanizmu pod względem dokładności chodu zegarka.
Ze względu na swoje właściwości sprężyna z Nivarox’u minimalizuje błędy spowodowane zmianami temperatury oraz wpływu pól magnetycznych a mechanizm zegarka wyposażony w ten rodzaj włosa odmierza czas precyzyjniej niż w przypadku balansu z włosem stalowym.
Pomimo, że Nivarox zawiera w swoim składzie metale żelazne i nie jest niemagnetyczny to ma dobre własności magnetyczne i nie magnesuje się trwale. Składa się z około 45% kobaltu, 20% niklu, 20% chromu, 5% żelaza oraz mniejszych domieszek tytanu i berylu.
Oprócz zegarmistrzostwa stosowany jest w wielu segmentach przemysłu mikromaszynowego, m.in. do produkcji elementów urządzeń medycznych, instrumentów chirurgicznych oraz naukowych. Dokładne proporcje metali w stopie różnią się, w zależności od konkretnego zastosowania. Należy do tej samej grupy stopów co Invar oraz Elinvar.
Sprężyny Nivarox są używane przez większość zegarmistrzów na całym świecie, a ich udział w rynku do pierwszej dekady 2000 roku wynosił ok 90%.
Zgłaszający: Władysław Meller
Pozostałe rekordy w ramach: Kalendarium ewolucji mechanizmów