Kontrola wodoszczelności to proces, który powinni doskonale znać zegarmistrzowie, ale są nim także żywo zainteresowani tak sprzedawcy, jak i użytkownicy zegarków. W zakładach serwisowych najczęściej spotykanym, używanym jako podstawowe urządzenie serwisowe, jest obecna także w zakładach produkcyjnych „Kopułka” służąca do przeprowadzania testów na sucho. W części zakładów, niezależnie od tego wskazanego powyżej przyrządu, znajduje się także tuba do sprawdzania szczelności w teście „mokrym”. W niej zegarek poddawany jest ciśnieniu cieczy (wody) w przeźroczystej tubie, umożliwiającej obserwację miejsca nieszczelności.
Test na sucho – Kopułka
W trakcie testu szczelności prowadzonego w Kopułce, badana jest grubość zegarka - ugięcie szkła lub dekla koperty przy obniżonym, a następnie podwyższonym w stosunku do otoczenia ciśnieniu. Za ciśnienie otoczenia (normalne) przyjmuje się ciśnienie wynoszące ok. 1 atm (w przybliżeniu: 1000 hPa, 760 mm Hg, 1 Bar). Wskazania czujnika ciśnienia i mikrometru, przy prawidłowo przeprowadzonym pomiarze, są jedynymi danym wyjściowymi dla potwierdzenia szczelności, lub informacji o nieszczelności zegarka. W oferowanych na rynku Kopułkach zegarki zwykle poddawane są badaniom dla podciśnienia – do 0,5 bar i ciśnienia do 10 bar.
Cykl sprawdzania wybierany jest ręcznie, a jego rozpoczęcie następuje automatycznie po zamknięciu kopułki. Program do sprawdzania wybiera się w zależności od klasy szczelności poddawanego testowi zegarka. Dla czasomierzy posiadających czujnik ciśnienia wybierany jest specjalny program.
Po umieszczeniu zegarka w uchwycie i opuszczeniu na jego szkło końcówki czujnika mikrometrycznego, przy poprawnie ułożonym – nie zakłócającym pomiaru pasku/bransolecie, zamykana jest kapsuła i można rozpocząć pomiar.
Pierwszy test polega na wyssaniu powietrza z kopuły i w ten sposób wytworzenia podciśnienia rzędu 0,5 bar.Jeśli zegarek jest szczelny, to przy zamianie ciśnienia w otoczeniu zegarka ciśnienie wewnątrz jego koperty nie ulegnie zmianie. Taki stan spowoduje że mikrometr wskaże zwiększenie się grubości zegarka. Zegarek jest szczelny - na zielono zapala się dioda kontrolna.
W przypadku nieszczelności zegarka wyssane powietrze z wnętrza zegarka zmienia ciśnienie w kapsule, a z drugiej strony powoduje brak zmiany grubości koperty. W takiej sytuacji pomiar zostaje automatycznie przerwany, a dioda zapala się na czerwono! Zegarek jest nieszczelny (z doświadczenia wiadomo, że zwykle jest to duża nieszczelność).
W drugim pomiarze kapsuła jest napełniania powietrzem do wartości ciśnienia zgodnej z wybranym założonym cyklem. Jeśli w trakcie wzrostu ciśnienia koperta zegarka ugnie się (wskazanie mikrometru), to oznacza to, że powietrze nie dostało się do wnętrza koperty – zegarek jest szczelny. Jeśli koperta się nie ugnie, to oznacza, że w jej wnętrzu panuje ciśnienie identyczne jak w jej otoczeniu, a to oznacza, że powietrze przedostało się do wnętrza koperty – zegarek nie jest szczelny.
Wynik pomiaru może nie być poprawnym – urządzenie może wykazać nieszczelność szczelnego zegarka w przypadku badania zegarka małego ze sztywnym (szafirowym) szkłem i małym, sztywnym deklem koperty.
Próbie szczelności nie mogą być podawane zegarki z kopertami, które na deklach posiadają folie ochronne, gdyż ich obecność powoduje błędną interpretację pomiaru mikrometru.
W niektórych przypadkach w wyniku pomiaru następuje zapalenie się diod na różowo, co oznacza że ugięcie koperty lub zmiany ciśnienia są na granicy parametrów pomiarowych.
Zniszczeniem szkła, a także tarczy mogą skończyć się próby badania szczelności w przypadku zarysowanego szkła. W trakcie wzrostu ciśnienia może dojść do pęknięcia szkła.
Testy w kapsule dają jednoznaczny komunikat w przypadku szczelności zegarka (z wyjątkiem zegarków o małych i sztywnych szkłach), ale w przypadku informacji o nieszczelności nie wskazują jej miejsca, więc nie można wskazać jej przyczyny. Jedynie doświadczenie zegarmistrza wsparte odczytem danych z wyświetlacza LCD może sugerować powód nieszczelności.
Dla wskazanie miejsca nieszczelności wykonuje się testy wodne w tubie ciśnieniowej.
Test na mokro – tuba z wodą
Zegarek bez paska, czy bransolety jest umieszczany na wieszaku związanym z deklem tuby. Po nałożeniu denka tuby z zegarkiem, powinien on znajdować się powyżej lustra wody. Za pomocą nakrętek następuje szczelne zamknięcie tuby.
Ręczną pompką wtłaczane jest powietrze do przestani ponad lustrem wody, aż do osiągnięcia założonej wartości wskazywanej na analogowym wskaźniku.Po uzyskaniu oczekiwanego ciśnienia zegarek jest przemieszczany ręcznie poniżej lustra wody.
Następnie poprzez zawór w deklu tuby wypuszczane jest powietrze z przestrzeni ponad lustrem wody.Jeśli zegarek jest szczelny nie ma żadnych widocznych zmian.
Jeśli zegarek jest nieszczelny, to poprzez miejsca nieszczelności, z wnętrza koperty wydostaje się powietrze, które dostało się tam przez te same szczeliny, gdy czasomierz znajdował się ponad lustrem wody, przy podnoszeniu ciśnienia w tubie. Dla dużych nieszczelności widać wyraźnie szybko wydostające się z tych miejsc bąbelki powietrza. Dla małych nieszczelności, w miejscu ich występowania tworzą się tylko małe bąbelki powietrza.
O ile zegarek nie przebywa w wodzie zbyt długo po obniżeniu ciśnienia i nie ma dużych nieszczelności, wydostające się z wnętrza koperty powietrze nie pozwala na wniknięcie tam wody.
Dzięki testowi na mokro zegarmistrz może znaleźć miejsce nieszczelności i dzięki temu określić jej przyczynę.
Jako że badanie metodą na mokro jest swego rodzaju „igraniem z ogniem”, to mimo, że w trakcie jego przeprowadzania woda nie powinna dostać się do wnętrza koperty zegarka, zegarmistrze preferują jego przeprowadzanie tylko dla samej koperty zegarka (z wyjętym mechanizmem).
Władysław Meller
*specjalne podziękowania autor składa Arkadiuszowi Złotowskiemu – zegarmistrzowi z firmy „Tempus” z Łodzi za konsultacje merytoryczne w trakcie przygotowywania niniejszego tekstu.
Artykuł ukazał się w drukowanym kwartalniku Zegarki i Pasja w drugim kwartale 2018 roku. Wersja elektroniczna tego numeru kwartalnika jest stale do pobrania tu - Magazyn Zegarki i Pasja nr 5
10:40 08.10.2018Wiedza
Warto chronić swój zegarek. Wodoszczelność - kontrola szczelności zegarków
REKLAMA
Słownik istotnych pojęć zegarmistrzowskich
W świecie zegarków i zegarmistrzostwa występuje wiele specyficznych, właściwych tej branży pojęć, które zdecydowanie warto znać, a przede wszystkim – wiedzieć co oznaczaj ...
TAG Heuer – powstanie i dzieje marki, wraz z tłem historycznym
Historia znanej współcześnie marki TAG Heuer, będącej jedną z najstarszych firm w branży zegarmistrzowskiej, jest momentami nieco banalna, a zarazem wyjątkowa i fascynują ...
Zegary Comtoise. Zegar dla Cechu
Jednymi z najbardziej masowo i najdłużej wytwarzanymi zegarami, były wyroby, o których nasi polscy fachowcy czasami mówią „francuski Szwarcwald”. Mimo wielkiej liczby wyp ...
Czapek & Cie Place Vendôme Complicité. Imponujący zegarek z nowym mechanizmem
Reaktywowana marka Czapek weszła na rynek zegarkowy niczym Chuck Norris, kopnięciem z półobrotu. I na początku jej pojawienia się w świcie zegarmistrzostwa niektórzy niec ...
Ku przestrodze: Speedmaster sprzedany za ponad 3 mln USD okazał się… podróbką!
Na wszelkiego rodzaju forach zegarkowych czy grupach na portalach społecznościowych często padają pytania – ”czy ten zegarek jest oryginalny”? Czasem bardzo łatwo jest ro ...
Zegarek z zielonego marmuru. Bulgari Octo Finissimo Tourbillon Marble
Pokaz zegarmistrzowskich umiejętności w wydaniu Bulgari mieliśmy okazję oglądać już niejednokrotnie. Producent słynący z tworzenia ultracienkich zegarków mechanicznych pr ...
Audemars Piguet z kultową linią zegarków Royal Oak w nowych odsłonach
Kolejny rok, a zarazem okazja do zaprezentowania zegarkowych nowości, które właśnie trafiają do sprzedaży. Szwajcarska manufaktura z miasteczka Le Brassus, jak co roku, w ...
Video recenzja: Davosa Newton Pilot Automatic
Zapraszamy do obejrzenia video recenzji zegarka Newton Pilot Automatic marki Davosa. Nasz redakcyjny kolega Adrian prezentował ten model niedawno w formie klasycznej rece ...
Seiko Astron GPS Solar Dual-Time Chronograph 5X83. Innowacje, precyzja i wyrazisty design
Astron to jedna z najwyżej pozycjonowanych serii marki Seiko. To zaawansowane technologicznie zegarki premium, które reprezentują bezkompromisowe podejście do innowacji, ...
Odświeżony Oris Aquis 2024. Czym różni się nowa wersja od poprzednich?
Zmiany to coś, co jest w zasadzie permanentne. Kiedyś, tak z 25 lat temu, od prezesa jednej z wielkich firm farmaceutycznych usłyszałem, że: „w naszej firmie stałe są jed ...
Odliczanie do Olimpiady rozpoczęte! Omega Speedmaster Chronoscope Paris 2024
W 1932 roku świat wyglądał zupełnie inaczej niż dziś, ale pomimo bardzo wielu zmian, część rzeczy pozostała taka sama. Jedną z nich jest partnerstwo Igrzysk Olimpijskich ...
Arnold & Son Longitude Titanium. Marynistyczny styl, choć nieco pod prąd
Jaki jest najsilniejszy trend zegarkowy ostatniego czasu? Niebieska bądź zielona tarcza? Reedycje? To wszystko są nośne tematy, ale prawdziwą popularność zbiera moda na s ...