Stylistyka zegarów dworcowych szwajcarskich kolei znana jest nie tylko zegarkomaniakom i znawcom wzornictwa przemysłowego. Nie tak dawno temu, dzięki zgłoszonemu naruszeniu zastrzeżonego wzoru przemysłowego, bardzo dużo pisano o tych zegarach w gazetach, a szczególnie głośny oddźwięk był w świecie najnowszych technologii. Jak wygląda ten niezwykły wzór, zaprojektowanego w roku 1944 zegara? Dlaczego jest on wskazywany przy omawianiu nowej, dedykowanej konstrukcji mechanizmu elektronicznego?
Firmy kolejowe, jako jedne z pierwszych posiadały systemy wskazywania czasu obejmujący swym zasięgiem cały obszar poruszania się ich pociągów. Mozaika czasów lokalnych wynikających z ruchu słońca musiała odejść do lamusa, a stało się tak w momencie wprowadzenia stref czasowych. Kolejnym posunięciem prowadzącym do unifikacji wskazań zegarów jest sieć czasu, w której z odpowiednią częstotliwością przesyłane są sygnały wzorcowe z centrali do zegarów wtórnych. Dzięki takiemu rozwiązaniu na całym obszarze zasięgu sieci wskazania czasu są identyczne.
Szwajcarskie Koleje posiadają własną sieć czasu, a działające w niej zegary, które widzimy na każdym z dworców, są urządzeniami wtórnymi, noszące precyzyjną, techniczną nazwę - zegary minutowe ze wskazówką sekundową. Ich konstrukcja i realizacja wskazań jest pochodną parametrów sieci czasu, w której impuls sterujący następuje co minutę. Chcąc prezentować także upływ sekund, w zegarach zainstalowano moduł z niezależną od sieci czasu, napędzaną silnikiem „wskazówkę sekundową” w kolorze czerwonym i w kształcie lizaka. Moduł ten skonstruowano w taki sposób, że czerwony lizak w ciągu każdej minuty przyśpiesza ok. 2 sekundy, w stosunku do wzorca czasu. Z tego powodu jest on zatrzymywany na wskazaniu „0/60” i zwalniany w momencie pojawienia się minutowego impulsu sterującego. Tenże wzorcowy minutowy impuls sieci czasu wywołuje równocześnie skokowe przemieszczanie się wskazówki minutowej o jedną działkę, a dalej, zgodnie z przełożeniem przemieszczanie się wskazówki godzinowej. Obserwacją pasażerów pociągów, którzy oczywiście nie zastanawiają się nad konstrukcją mechanizmu, jest fakt, że „płynąca” wskazówka sekundowa zatrzymuje się na ok. 2 sekundy na koniec każdej minuty i startuje ponownie w momencie przeskoku wskazówki minutowej.
Charakterystyczny wygląd zegarów kolejowych, oraz wynikający tylko i wyłącznie z potrzeb sieci czasu sposób ich działania, stał się doskonałą wizytówką szwajcarskich kolei żelaznych i samej Szwajcarii, a od wielu lat działająca na rynku firma Mondaine, współdziałając z kolejami szwajcarskimi wykorzystuje do swoich wyrobów tę charakterystyczną stylistykę zegarów kolejowych. W ostatniej swojej kreacji marka odwzorowała nie tylko stylistykę zegarów kolejowych ale także sposób ich działania. Ten niezwykle ciekawy, o własnościach wynikających tylko z uwarunkowań historycznych, sentymentalnych i marketingowych model o nazwie Stop2Go firmy Mondaine, posiada specjalnie zaprojektowany mechanizm Stop2Go 58-02. Jego sekundnik podobnie jak wszystkie zegary kolejowe na szwajcarskich dworcach, w ciągu 58 sekund obiega cały zakres pomiarowy sześćdziesięciu sekund, by do odmierzania kolejnej minuty ruszyć po dwusekundowym postoju wskazówki na sześćdziesiątej sekundzie, w momencie przeskoku wskazówki minutowej. Ta, podobnie jak zegar dworcowy porusza się skokowo przemieszczając się co minutę o jedną działkę elementarną na tarczy zegarka.
Jak podaje producent, rozwiązanie takie wymagało zastosowania 2 silników skokowych. Działanie każdego z nich, tak ze względu na płynny w stosunku do innych sekundników zegarków kwarcowych ruch lizaka, jak i na skokowe działanie wskazówki minutowej jest charakterystyczne tylko do tych zegarków.
"Weź głęboki oddech i zatrzymując się na chwilę zobacz, że wskazówka sekundowa na krotko wstrzyma swój bieg, by po chwili dokładnie o pełnej minucie ruszyć w dalszą drogę. To tak, jakby ten zegarek przez 58 sekund uciekał przed światem, a następnie docierając do dwunastej przestawał oddychać - tak, by wszystkie zegary świata mogły go dogonić. Wtedy wyścig zaczyna się od nowa. Pod każdym względem ten zegarek jest wyjątkowy i wyprzedza swój czas” – zachwyca się André Bernheim, prezes firmy Mondaine Watch Ltd.
Zegarek Stop2Go firmy Mondaine jest wykonany w kopercie ze szczotkowanej stali 316L, ze stalowym przykręcanym deklem z naniesionym indywidualnym numerem każdego egzemplarza. Średnica koperty wynosi 41 mm, a jej szafirowe szkło posiada powłokę antyrefleksyjną. Charakterystycznym elementem obudowy tego zegarka jest także koronka, której tak zwany „industrialny” kształt nawiązuje do maszyn i innych urządzeń kolejowych.
O ile wygląd zegarków Mondaine był wielokrotnie doceniany, choćby przez wyróżnienia muzeów sztuki: London Design Museum i Museum of Modern Art, to nasz portal Zegarki i Pasja, nie aspirując do tak szacownego grona, niniejszym tekstem chce docenić zegarek firmy Mondaine model Stop2Go ze względu na szczególną konstrukcję jego mechanizmu. Doskonały zegarek, doskonałe rozwiązanie tak techniczne, jak i wzornicze!
Autor: Władysław Meller
Polski dystrybutor marki Mondaine udostępnia także film ilustujący działanie zegarka model Stop2Go, w porównaniu do standardowego zegarka tej samej firmy:
W serii Fascynacje kwarcem ukazały się:
1. Wstęp - https://zegarkiipasja.pl/zegarkowy-swiat/item/92-fascynacja-kwarcem
2. Zwykły - niezwykły stoper - https://zegarkiipasja.pl/zegarkowy-swiat/item/117-zwykly-niezwykly-stoper
3. Zegarki Slyde - https://zegarkiipasja.pl/zegarki/item/286-zegarki-slyde-tourbillon-zero-mechaniki
4. Stop2Go - https://zegarkiipasja.pl/artykul/746-mondaine-stop2go-a-zegar-dworcowy
5. Swatch 1988 - https://zegarkiipasja.pl/zegarkowy-swiat/item/628-szwajcarzy-wsrod-tanich-producentow-nietypowa-konstrukcja-zegarka-swatch